Εξωσωματική γονιμοποίηση
Όλα όσα πρέπει να προσέξεις στην επιλογή του γιατρού. Σε λίγο θα κρατάς το μωρό σου!
Ρώτα τους ειδικούς μας
Βρες απαντήσεις στα θέματα υγείας που σε απασχολούν. Υπόβαλε την ερώτησή σου και οι ειδικοί μας θα σε βοηθήσουν.
Θα σε ενημερώσουμε με email μόλις απαντήσει κάποιος ειδικός.
Παρουσιάστηκε άγνωστο σφάλμα, αλλά το διορθώνουμε. Παρακαλούμε προσπάθησε ξανά.
Τι είναι και πώς γίνεται
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μία πολύ δημοφιλής εξωσωματική διαδικασία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται έξω από το σώμα, διότι υπάρχουν λόγοι που αυτό δεν είναι σε θέση να φιλοξενήσει ένα έμβρυο με φυσικό τρόπο.
Το ήξερες ότι...
- 1 στα 6 ζευγάρια σήμερα αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας σε παγκόσμια κλίμακα
- Το 17% των ζευγαριών στην Ελλάδα είναι υπογόνιμα
- 1 στις 4 είναι οι πιθανότητες που έχει ένα ζευγάρι που έχει υποβληθεί σε επιτυχημένη εξωσωματική γονιμοποίηση να αποκτήσει δίδυμα
- Η ηλικία του πατέρα σχετίζεται με την εμφάνιση μη κληρονομικών γενετικών ανωμαλιών στο έμβρυο
- Και η γονιμότητα του άνδρα μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία του
- Η υπογονιμότητα του ζευγαριού μπορεί να οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές, σε λοιμώξεις, σε βλάβες των γεννητικών οργάνων, σε καταχρήσεις, σε ακτινοθεραπείες, σε κακή ποιότητα των ωαρίων ή των σπερματοζωαρίων και σε ενδομητρίωση
Πότε πρέπει να κάνεις εξωσωματική γονιμοποίηση;
Όταν τα προβλήματα υπογονιμότητας δεν γίνεται να αντιμετωπιστούν αλλιώς και θέλεις να αποκτήσεις παιδιά μπορείς να το κάνεις με τεχνητή γονιμοποίηση. Για αναπαραγωγικά προβλήματα όπως η ενδομητρίωση, η ολιγοσπερμία, οι φραγμένες σάλπιγγες κ.ά., αλλά και μετά από αποτυχημένη εφαρμογή σπερματέγχυσης ή προγραμματισμένων επαφών, συνιστάται η επιλογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η ηλικία που έχεις φαίνεται να επηρεάζει την επιλογή αυτή, καθώς αν είσαι γυναίκα και είσαι άνω των 38 ετών και έχεις ήδη προσπαθήσει αλλά δεν έχεις καταφέρει να κάνεις παιδί, καλό θα ήταν να προχωρήσεις στη διαδικασία αυτή για να μη χαθεί κι άλλος πολύτιμος χρόνος. Μετά την ηλικία των 40 ετών, οι ωοθήκες παράγουν κακής ποιότητας ωάρια, ενώ αυξάνεται πολύ η πιθανότητα ανάπτυξης χρωμοσωμικών ανωμαλιών στο έμβρυο.
Tεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης
Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η μέθοδος που θα ακολουθήσεις θα καθοριστεί από το γιατρό σου σε συνεργασία φυσικά με εσένα, αφού ληφθούν υπόψιν όλες οι παράμετροι (ατομικό ιατρικό ιστορικό, αιτία υπογονιμότητας, ηλικία, κόστος και στόχος του ζευγαριού).
1. Εξωσωματική σε φυσικό κύκλο: Απαιτείται ορμονολογικός και υπερηχογραφικός έλεγχος του κύκλου της γυναίκας. Όταν φτάσει το ωοθυλάκιο στο κατάλληλο μέγεθος, χορηγείται μια δόση HCG (χοριακή συνθετική ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη) για να ωριμάσει το ωάριο και σε 36 ώρες, γίνεται η λήψη του από τη γυναίκα. Στη συνέχεια, γίνεται η μικρογονιμοποίησή του και εάν το ωάριο γονιμοποιηθεί, το έμβρυο καλλιεργείται στο εργαστήριο. Εφόσον οι συνθήκες είναι ιδανικές και αναπτυχθεί, γίνεται η εμβρυομεταφορά. Η πιθανότητα επιτυχίας της εξωσωματικής σε φυσικό κύκλο κυμαίνεται από 10-15%. Η μέθοδος αυτή συνιστάται σε γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 35 ετών, που πληρούν τις προϋποθέσεις για να κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση και δεν έχουν κάποιο πρόβλημα εμφύτευσης. Επίσης, συνιστάται και σε γυναίκες που έχουν ήδη δοκιμάσει αρκετές φορές την εξωσωματική χωρίς επιτυχία, αλλά πριν προβούν στη διαδικασία της χρήσης ξένων ωαρίων.
2. Η κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) επιλέγεται όταν υπάρχει πρόβλημα στις σάλπιγγες της γυναίκας. Ωάρια και σπερματοζωάρια τοποθετούνται μαζί μέχρι να επιτευχθεί η γονιμοποίηση.
3. Η μικρογονιμοποίηση χρησιμοποιείται όταν το πρόβλημα είναι η ανδρική υπογονιμότητα. Κατά τη μέθοδο αυτή εισάγεται ένα σπερματοζωάριο μέσα στο ωάριο με μια ειδική βελόνα.
4. Η υποβοηθούμενη εκκόλαψη γίνεται μετά τη διαδικασία της κλασικής μεθόδου και πριν την εμβρυομεταφορά. Είναι μία διαδικασία η οποία διευκολύνει την εμφύτευση του εμβρύου στο ωάριο. Εφαρμόζεται όταν αποτύχει αρκετές φορές η κλασική διαδικασία της εξωσωματικής.
5. Η καλλιέργεια βλαστοκύστης είναι μια διαδικασία που πραγματοποιείται μετά την κλασική IVF και τη μικρογονιμοποίηση, όπου γίνεται εμβρυομεταφορά μετά από 5-6 μέρες μετά την ωοληψία. Στο στάδιο αυτό είναι δυνατό να επιλεγεί το έβρυο που θα είναι πιο υγιές. Υπάρχει ωστόσο περίπτωση με τη μέθοδο αυτή να μην επιζήσει κανένα έμβρυο.
6. Η κρυοσυντήρηση εμβρύων ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν πολλά γονιμοποιημένα έμβρυα ή δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εμφυτευθεί έμβρυο εκείνη τη στιγμή. Με τη μέθοδο της κρυοσυντήρησης μπορούν να συντηρηθούν και να εμφυτευθούν στη μήτρα μελλοντικά.
7. Η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD) ενδείκνυται για τη διάγνωση γενετικών ανωμαλιών στο έμβρυο και την επιλογή της εμβρυομεταφοράς μόνο των υγιών στη μήτρα.
8. Η βιοψία όρχεως (TESE) επιλέγεται σε περιπτώσεις που ο άνδρας αντιμετωπίζει προβλήματα αζωοσπερμίας ή ολιγοσπερμίας. Όταν εντοπιστούν με αυτή τη μέθοδο υγιή σπερματοζωάρια, χρησιμοποιούνται για τη διαδικασία της μικρογονιμοποίησης.
Υπογονιμότητα σε άνδρες
“Αν οφείλεται σε εμένα, τι πρέπει να κάνω για να το αντιμετωπίσω;”
Ο συνήθης έλεγχος που πρέπει να γίνεται στον άνδρα όταν παρουσιάζει υπογονιμότητα εστιάζει στη διάγνωση τυχόν ορμονικών διαταραχών ή μικροβίων στον οργανισμό. Όταν εντοπιστεί μια ορμονική αλλαγή ή κάποια φλεγμονή χορηγείται η κατάλληλη και στοχευμένη θεραπευτική αγωγή, ώστε να αντιμετωπιστούν.
“Αν το πρόβλημα εντοπίζεται στη σύντροφό μου, πώς να τη στηρίξω ψυχολογικά;”
Είναι σημαντικό να της εξηγήσεις ότι το πρόβλημα δεν είναι προσωπικό της, αλλά είναι κοινό. Δηλαδή θα πρέπει να το αντιμετωπίσετε ως ομάδα για να μην θεωρήσει ότι είναι μόνη της σε αυτό και απομονωθεί. Θα πρέπει να είσαι δίπλα της και να τη στηρίζεις καθ’ όλη τη διάρκεια της προσπάθειάς σας να αποκτήσετε παιδί. Ο στόχος σας άλλωστε είναι κοινός, άρα κοινή θα πρέπει να είναι και η διαδρομή.
Υπογονιμότητα σε γυναίκες
“Φταίω μόνο εγώ;”
Φυσικά και όχι. Μέχρι στιγμής έρευνες δείχνουν ότι η υπογονιμότητα στα ζευγάρια οφείλεται κατά 40% στους άνδρες. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ συχνό φαινόμενο ένα ζευγάρι να δυσκολεύεται να τεκνοποιήσει λόγω υπογονιμότητας του άνδρα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δεν έχει σημασία σε ποιον οφείλεται. Ο στόχος σας είναι κοινός και μαζί πρέπει να πορευτείτε.
“Πώς να στηρίξω ψυχολογικά το σύντροφό μου αν αποδειχθεί ότι τελικά εκείνος έχει το πρόβλημα;”
Θα πρέπει να του δώσεις να καταλάβει ότι είστε μαζί σε αυτό. Κάποιοι άνδρες έχουν λανθασμένα την εντύπωση ή πιο σωστά το φόβο ότι θα θεωρηθούν λιγότερο άνδρες, αν αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Αυτό δεν ισχύει! Η υπογονιμότητα είναι απόρροια του σύγχρονου τρόπου ζωής και των ορμονικών αλλαγών. Δεν έχει καμία σχέση με τον ανδρισμό ή με τις ικανότητες και την αξία ενός άνδρα. Βοήθησέ τον να το καταλάβει. Μόνο εσύ μπορείς!
Ειδική προετοιμασία και εξετάσεις
Για τη γυναίκα
- 3η μέρα κύκλου: ορμονικός έλεγχος
- 8η-10η μέρα κύκλου: υστεροσαλπιγγογραφία
- 21η- 22η μέρα κύκλου: έλεγχος προγεστερόνης
Ο γιατρός θα σου συστήσει, επίσης, να κάνεις προληπτικές αιματολογικές εξετάσεις για ηπατίτιδα B, C και μαστογραφία.
Για τον άνδρα
- Σπερμοδιάγραμμα (απαιτείται τριήμερη αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα)
- Βιοχημικές εξετάσεις (συμπεριλαμβάνεται και έλεγχος για ηπατίτιδα B και C)
Κόστος εξωσωματικής γονιμοποίησης
Το κόστος της εξωσωματικής γονιμοποίησης καθορίζεται από το κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που θα επιλέξεις, από τη μέθοδο που θα ακολουθήσεις αλλά και από το πόσες εξετάσεις θα σου πει ο γιατρός ότι πρέπει να κάνεις. Αυτό καθορίζεται από το ιατρικό ιστορικό σου. Η κάθε περίπτωση ζευγαριού είναι διαφορετική και ο έλεγχος που θα πρέπει να γίνει εξαρτάται από πολλούς παράγοντες μεταξύ των οποίων και η ηλικία.
Διάρκεια θεραπείας
Από τη στιγμή που θα αρχίσει η διέγερση των ωοθηκών με φάρμακα μέχρι τη διαδικασία της ωοληψίας χρειάζεται να περάσουν 12-14 ημέρες περίπου. Την ημέρα εκείνη λαμβάνεται σπέρμα και από τον άνδρα. Τις επόμενες 3 ημέρες γίνεται η εμβρυομεταφορά και σε 10-12 ημέρες γίνεται τεστ εγκυμοσύνης. Αν ο πρώτος κύκλος δεν είναι επιτυχημένος μετά από 3-4 μήνες μπορείς να επαναλάβεις τον κύκλο. Αυτό βεβαίως εξαρτάται από το πρωτόκολλο διέγερσης που έχεις ακολουθήσει. Σε πολλά κέντρα καταψύχουν τα υπεράριθμα έμβρυα της εξωσωματικής, ώστε να χρησιμοποιηθούν αργότερα σε έναν επόμενο κύκλο. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η επανάληψη της διαδικασίας της φαρμακευτικής διέγερσης των ωοθηκών.
Πώς να βρεις τον κατάλληλο γιατρό
Για να έχει επιτυχία η εξωσωματική, είναι πολύ βασικό να έχεις δίπλα σου τον κατάλληλο γυναικολόγο. Μόνο αν απευθυνθείς σε εξειδικευμένο γιατρό και σε ένα άρτια εξοπλισμένο κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής θα φτάσεις στο σημείο που επιθυμείς.
Είναι σημαντικό να ξέρεις τι ακριβώς θέλεις. Χρειάζεσαι έναν γιατρό με εμπειρία που να αναλαμβάνει δεκάδες παρόμοια περιστατικά καθημερινά ή κάποιον που εμπιστεύεσαι και θέλεις δίπλα σου σε κάθε σου βήμα; Ή και τα δύο; Είναι σημαντικό να έχεις δίπλα σου αυτόν που πραγματικά μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και στους στόχους σου, να έχει κατανόηση, να σε ηρεμεί και να σε καταλαβαίνει. Επίσης, θα πρέπει να διαβάσεις προηγούμενες αξιολογήσεις από άλλα ζευγάρια που εμπιστεύτηκαν τον ίδιο γιατρό πριν από εσένα και να μάθεις τι εντυπώσεις και τι αποτελέσματα είχαν.
ΒΡΕΣ ΓΙΑΤΡΟΠώς να βρεις το καλύτερο κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Για να επιλέξεις το σωστότερο για εσένα κέντρο θα πρέπει να λάβεις υπόψη 3 βασικές παραμέτρους.
Η πρώτη είναι η καλή επικοινωνία με το γιατρό. Είναι σημαντικό να ξέρεις ότι ο άνθρωπος με τον οποίο μιλάς και ο οποίος θα αναλάβει να εκπληρώσει το μεγαλύτερό σου όνειρο σε καταλαβαίνει και είναι δίπλα σου. Θα πρέπει να τον εμπιστεύεσαι, γιατί χρειάζεσαι τη στήριξή του για να είναι πετυχημένο το αποτέλεσμα. Γι’ αυτό φρόντισε να επιλέξεις κάποιον που εκτιμάς και θεωρείς ότι θα σταθεί πλάι σου όταν τον χρειάζεσαι και θα αφουγκραστεί τις ανάγκες σου.
Η δεύτερη είναι τα ποσοστά επιτυχίας του κέντρου. Πιθανόν αν απευθυνθείς σε ένα κέντρο που έχει χρόνια εμπειρία σε αυτή τη διαδικασία και μάλιστα, έχει καταγράψει υψηλά ποσοστά επιτυχίας, έχεις περισσότερες πιθανότητες να πετύχεις το στόχο σου.
Η τρίτη είναι να πληρούνται οι σωστές προδιαγραφές. Αυτό σημαίνει να υπάρχει τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμός, το προσωπικό να είναι εξειδικευμένο και έμπειρο και να πληροί τις προδιαγραφές που ορίζει ο νόμος να έχει ένα κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
6 συμβουλές για να προετοιμάσεις το σώμα σου σωστά ώστε να πετύχει η εξωσωματική
Διώξε το άγχος
Το άγχος είναι κακός σύμβουλος σε όποιον προσπαθεί να κάνει παιδί. Θα πρέπει να είσαι σε ήσυχο περιβάλλον και να νιώθεις ήρεμη για να αυξήσεις τις πιθανότητες να έχεις ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα.
Κόψε το κάπνισμα
Οι ανθυγιεινές συνήθειες δεν ωφέλησαν ποτέ κανέναν. Το αλκοόλ και το κάπνισμα θα πρέπει να είναι τα δύο πρώτα πράγματα που πρέπει να περιορίσεις για να προετοιμάσεις το σώμα σου να υποδεχθεί το έμβρυο. Οι συνήθειες αυτές βλάπτουν τη γονιμότητα, αλλά και την ψυχική σου υγεία.
Κοιμήσου αρκετά
Για να είναι επιτυχημένη η εμφύτευση του εμβρύου στη μήτρα απαιτείται να υπάρχουν υψηλά επίπεδα μελατονίνης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του επαρκούς ύπνου. Θα πρέπει να κοιμάσαι αρκετά, να είσαι ξεκούραστη και φυσικά, ήρεμη.
Κατανάλωσε τροφές με Ω-3 λιπαρά οξέα
Τα συγκεκριμένα “καλά” λιπαρά είναι απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος ενός εμβρύου, αλλά και για την υγεία της γυναίκας. Το ελαιόλαδο είναι μία πολύ καλή πηγή Ω-3 λιπαρών οξέων.
Πρόσεξε τη διατροφή σου και άλλαξε συνήθειες
Προτίμα τροφές που δεν θα επιβαρύνουν την υγεία σου, όπως τα χόρτα, τα λαχανικά, τους σπόρους και τους καρπούς, ώστε να διατηρήσεις την ορμονική σου υγεία. Παράλληλα, θα πρέπει να αποφεύγεις τα πολύ ζεστά ροφήματα, τις σούπες, τα μπαχαρικά, τα επεξεργασμένα γαλακτοκομικά και τις έτοιμες σος για σαλάτες.
Κάνε σωστή διάγνωση
Δηλαδή, απευθύνσου στον κατάλληλο γιατρό και κάνε όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, ώστε να μην μείνει αδιάγνωστη καμία παθολογική αιτία υπογονιμότητας. Έτσι, θα μπορέσει να σε κατευθύνει καλύτερα στη σωστή μέθοδο εξωσωματικής γονιμοποίησης, που θα έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας για τη δική σου περίπτωση.
Bonus συμβουλή από το doctoranytime: Προετοιμάσου σωστά, απαλλάξου από τις ανθυγιεινές συνήθειες, πάρε τη σωστή για εσένα απόφαση και όλα θα πάνε καλά! Αν πραγματικά θέλεις να αποκτήσεις παιδί, τότε σίγουρα η εξωσωματική θα σε βοηθήσει να πραγματοποιήσεις το όνειρό σου. Η αίσθηση πληρότητας και ευτυχίας που θα νιώσεις όταν ακούσεις ότι σε λίγους μήνες θα κρατάς στην αγκαλιά σου το δικό σου μωρό, θα σε πείσει ότι άξιζε τον κόπο η προσπάθεια.
Μύθοι και αλήθειες για την εξωσωματική
Η εξωσωματική είναι μόνο για μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες.
Όταν το πρόβλημα έχει διαγνωστεί νωρίς θα πρέπει να υποβληθείς στη διαδικασία το γρηγορότερο δυνατό. Όσο πιο νέα είσαι τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να πετύχει αμέσως η εξωσωματική γονιμοποίηση. Αν περιμένεις να περάσουν χρόνια για να βεβαιωθείς, ίσως χάνεις πολύτιμο χρόνο και με τον τρόπο αυτό ίσως το σώμα σου δυσκολευτεί να προσαρμοστεί και να επιτύχει η εξωσωματική.
Όσο περισσότερο διάστημα απέχει από το σεξ ένας άνδρας τόσο καλύτερη θα είναι η ποιότητα του σπέρματός του.
Η αλήθεια είναι ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Όσες περισσότερες είναι οι ημέρες αποχής από το σεξ τόσο χειρότερη είναι η ποιότητα του σπέρματος, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των ακίνητων σπερματοζωαρίων στο σπέρμα.
Η υπογονιμότητα δε σχετίζεται με την κακή διατροφή και το κάπνισμα.
Πλέον, η πλειοψηφία των επιστημονικών μελετών έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο τρόπος ζωής και οι συνήθειες του ζευγαριού επηρεάζουν τη γονιμότητά του. Το κάπνισμα, η έλλειψη άσκησης και η φτωχή σε θρεπτικά συστατικά διατροφή είναι βασικές αιτίες της υπογονιμότητας. Η κακή διατροφή και το κάπνισμα μπορούν να επηρεάσουν ακόμη και την πιθανότητα επιτυχίας της εξωσωματικής. Τα ζευγάρια που καπνίζουν τείνουν να παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας στη διαδικασία, αφού η συνήθεια αυτή μειώνει την ποιότητα του σπέρματος και των ωαρίων και επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία της μήτρας.
Ένας άνδρας με αζωοσπερμία δεν μπορεί να αποκτήσει παιδιά.
Στη σημερινή εποχή δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Η αζωοσπερμία αντιμετωπίζεται πλέον με την κατάλληλη θεραπεία. Έτσι, όταν εντοπιστούν ώριμα σπερματοζωάρια επιτυγχάνεται η γονιμοποίηση των ωαρίων της γυναίκας, με πολύ καλά συνήθως αποτελέσματα.
Συχνές ερωτήσεις σε γιατρούς
Εξαρτάται από το περιστατικό. Μπορεί η διαδικασία να είναι επιτυχημένη από την πρώτη φορά. Συνήθως όμως απαιτούνται περισσότερες, καθώς για να είναι επιτυχημένη θα πρέπει να επιτευχθούν οι ιδανικές συνθήκες. Το επιτρεπτό ποσοστό είναι οι 4 κύκλοι προσπαθειών ανά έτος. Οι περισσότερες γυναίκες καταφέρνουν να συλλάβουν στους 4 πρώτους κύκλους, ενώ μόλις ένα μικρό ποσοστό χρειάζεται περισσότερους για να τα καταφέρει.
Αν είσαι γυναίκα, θα πρέπει να λάβεις ορμόνες για τη διέγερση των ωοθηκών και για την παραγωγή περισσότερων ωαρίων, σε συνδυασμό με GnRH αγωνιστές ή ανταγωνιστές για να αποφευχθεί η πρόωρη ωορρηξία. Οι ενέσεις αυτές γίνονται είτε την 1η μέρα του κύκλου είτε την 21η αναλόγως με το πρωτόκολλο που έχει επιλεχθεί. Η διέγερση των ωοθηκών διαρκεί 2 βδομάδες, ενώ παράλληλα πρέπει να ελεγχθούν οι ορμόνες και οι ωοθήκες για να δει ο γιατρός αν ανταποκρίνονται. Όταν ωριμάσουν τα ωάρια, γίνεται η ωοληψία, με τη χρήση ειδικής βελόνας διακολπικά.
Αν η διαδικασία δεν είναι επιτυχής και αυτό επαναληφθεί για περισσότερες από 2 ή 3 φορές, ενώ οι συνθήκες ήταν οι ιδανικές, θα πρέπει να γίνει ένας ολοκληρωμένος έλεγχος ώστε να διαπιστωθεί ποια ακριβώς είναι η αιτία της αποτυχίας και να θεραπευθεί. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα οδηγηθείς σε ακόμα μία αποτυχημένη προσπάθεια. Να έχεις στο μυαλό σου ότι όσο λιγότερες φορές τόσο το καλύτερο. Γι’ αυτό κάνε από πριν τις κατάλληλες εξετάσεις και βρες το ακριβές αίτιο υπογονιμότητας.
Η καισαρική επιλέγεται συχνότερα ως η ασφαλέστερη μέθοδος. Το αν πρέπει να γίνει ή όχι εξαρτάται από το ιστορικό σου και την ηλικία σου και κρίνεται πάντα από το γιατρό. Αν αντιμετωπίζεις προβλήματα υγείας όπως αυξημένο σάκχαρο ή καρδιαγγειακά προβλήματα, προτιμάται αυτή η μέθοδος.
