Εξωσωματική γονιμοποίηση

Το ήξερες ότι...

• 1 στα 6 ζευγάρια σήμερα αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας σε παγκόσμια κλίμακα
• Το 17% των ζευγαριών στην Ελλάδα είναι υπογόνιμα
• 1 στις 4 είναι οι πιθανότητες που έχει ένα ζευγάρι που έχει υποβληθεί σε επιτυχημένη εξωσωματική γονιμοποίηση να αποκτήσει δίδυμα
• Η ηλικία του πατέρα σχετίζεται με την εμφάνιση μη κληρονομικών γενετικών ανωμαλιών στο έμβρυο
• Και η γονιμότητα του άνδρα μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία του
• Η υπογονιμότητα του ζευγαριού μπορεί να οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές, σε λοιμώξεις, σε βλάβες των γεννητικών οργάνων, σε καταχρήσεις, σε ακτινοθεραπείες, σε κακή ποιότητα των ωαρίων ή των σπερματοζωαρίων και σε ενδομητρίωση

Tεχνικές εξωσωματικής γονιμοποίησης

Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η μέθοδος που θα ακολουθήσεις θα καθοριστεί από το γιατρό σου σε συνεργασία φυσικά με εσένα, αφού ληφθούν υπόψιν όλες οι παράμετροι (ατομικό ιατρικό ιστορικό, αιτία υπογονιμότητας, ηλικία, κόστος και στόχος του ζευγαριού).

1. Εξωσωματική σε φυσικό κύκλο: Απαιτείται ορμονολογικός και υπερηχογραφικός έλεγχος του κύκλου της γυναίκας. Όταν φτάσει το ωοθυλάκιο στο κατάλληλο μέγεθος, χορηγείται μια δόση HCG (χοριακή συνθετική ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη) για να ωριμάσει το ωάριο και σε 36 ώρες, γίνεται η λήψη του από τη γυναίκα. Στη συνέχεια, γίνεται η μικρογονιμοποίησή του και εάν το ωάριο γονιμοποιηθεί, το έμβρυο καλλιεργείται στο εργαστήριο. Εφόσον οι συνθήκες είναι ιδανικές και αναπτυχθεί, γίνεται η εμβρυομεταφορά. Η πιθανότητα επιτυχίας της εξωσωματικής σε φυσικό κύκλο κυμαίνεται από 10-15%. Η μέθοδος αυτή συνιστάται σε γυναίκες ηλικίας μικρότερης των 35 ετών, που πληρούν τις προϋποθέσεις για να κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση και δεν έχουν κάποιο πρόβλημα εμφύτευσης. Επίσης, συνιστάται και σε γυναίκες που έχουν ήδη δοκιμάσει αρκετές φορές την εξωσωματική χωρίς επιτυχία, αλλά πριν προβούν στη διαδικασία της χρήσης ξένων ωαρίων.

2. Η κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) επιλέγεται όταν υπάρχει πρόβλημα στις σάλπιγγες της γυναίκας. Ωάρια και σπερματοζωάρια τοποθετούνται μαζί μέχρι να επιτευχθεί η γονιμοποίηση.

3. Η μικρογονιμοποίηση χρησιμοποιείται όταν το πρόβλημα είναι η ανδρική υπογονιμότητα. Κατά τη μέθοδο αυτή εισάγεται ένα σπερματοζωάριο μέσα στο ωάριο με μια ειδική βελόνα.

4. Η υποβοηθούμενη εκκόλαψη γίνεται μετά τη διαδικασία της κλασικής μεθόδου και πριν την εμβρυομεταφορά. Είναι μία διαδικασία η οποία διευκολύνει την εμφύτευση του εμβρύου στο ωάριο. Εφαρμόζεται όταν αποτύχει αρκετές φορές η κλασική διαδικασία της εξωσωματικής.

5. Η καλλιέργεια βλαστοκύστης είναι μια διαδικασία που πραγματοποιείται μετά την κλασική IVF και τη μικρογονιμοποίηση, όπου γίνεται εμβρυομεταφορά μετά από 5-6 μέρες μετά την ωοληψία. Στο στάδιο αυτό είναι δυνατό να επιλεγεί το έβρυο που θα είναι πιο υγιές. Υπάρχει ωστόσο περίπτωση με τη μέθοδο αυτή να μην επιζήσει κανένα έμβρυο.

6. Η κρυοσυντήρηση εμβρύων ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν πολλά γονιμοποιημένα έμβρυα ή δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εμφυτευθεί έμβρυο εκείνη τη στιγμή. Με τη μέθοδο της κρυοσυντήρησης μπορούν να συντηρηθούν και να εμφυτευθούν στη μήτρα μελλοντικά.

7. Η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD) ενδείκνυται για τη διάγνωση γενετικών ανωμαλιών στο έμβρυο και την επιλογή της εμβρυομεταφοράς μόνο των υγιών στη μήτρα.

8. Η βιοψία όρχεως (TESE) επιλέγεται σε περιπτώσεις που ο άνδρας αντιμετωπίζει προβλήματα αζωοσπερμίας ή ολιγοσπερμίας. Όταν εντοπιστούν με αυτή τη μέθοδο υγιή σπερματοζωάρια, χρησιμοποιούνται για τη διαδικασία της μικρογονιμοποίησης.

Ειδική προετοιμασία και εξετάσεις

Για τη γυναίκα

• 3η μέρα κύκλου: ορμονικός έλεγχος
• 8η-10η μέρα κύκλου: υστεροσαλπιγγογραφία
• 21η- 22η μέρα κύκλου: έλεγχος προγεστερόνης

Ο γιατρός θα σου συστήσει, επίσης, να κάνεις προληπτικές αιματολογικές εξετάσεις για ηπατίτιδα B, C και μαστογραφία.

Για τον άνδρα

• Σπερμοδιάγραμμα (απαιτείται τριήμερη αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα)
• Βιοχημικές εξετάσεις (συμπεριλαμβάνεται και έλεγχος για ηπατίτιδα B και C)

Πώς να βρεις τον κατάλληλο γιατρό

Για να έχει επιτυχία η εξωσωματική, είναι πολύ βασικό να έχεις δίπλα σου τον κατάλληλο γυναικολόγο. Μόνο αν απευθυνθείς σε εξειδικευμένο γιατρό και σε ένα άρτια εξοπλισμένο κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής θα φτάσεις στο σημείο που επιθυμείς.

Είναι σημαντικό να ξέρεις τι ακριβώς θέλεις. Χρειάζεσαι έναν γιατρό με εμπειρία που να αναλαμβάνει δεκάδες παρόμοια περιστατικά καθημερινά ή κάποιον που εμπιστεύεσαι και θέλεις δίπλα σου σε κάθε σου βήμα; Ή και τα δύο; Είναι σημαντικό να έχεις δίπλα σου αυτόν που πραγματικά μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και στους στόχους σου, να έχει κατανόηση, να σε ηρεμεί και να σε καταλαβαίνει. Επίσης, θα πρέπει να διαβάσεις προηγούμενες αξιολογήσεις από άλλα ζευγάρια που εμπιστεύτηκαν τον ίδιο γιατρό πριν από εσένα και να μάθεις τι εντυπώσεις και τι αποτελέσματα είχαν.

6 συμβουλές για να προετοιμάσεις το σώμα σου σωστά ώστε να πετύχει η εξωσωματική

Διώξε το άγχος

Το άγχος είναι κακός σύμβουλος σε όποιον προσπαθεί να κάνει παιδί. Θα πρέπει να είσαι σε ήσυχο περιβάλλον και να νιώθεις ήρεμη για να αυξήσεις τις πιθανότητες να έχεις ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα.

Κόψε το κάπνισμα

Οι ανθυγιεινές συνήθειες δεν ωφέλησαν ποτέ κανέναν. Το αλκοόλ και το κάπνισμα θα πρέπει να είναι τα δύο πρώτα πράγματα που πρέπει να περιορίσεις για να προετοιμάσεις το σώμα σου να υποδεχθεί το έμβρυο. Οι συνήθειες αυτές βλάπτουν τη γονιμότητα, αλλά και την ψυχική σου υγεία.

Κοιμήσου αρκετά

Για να είναι επιτυχημένη η εμφύτευση του εμβρύου στη μήτρα απαιτείται να υπάρχουν υψηλά επίπεδα μελατονίνης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του επαρκούς ύπνου. Θα πρέπει να κοιμάσαι αρκετά, να είσαι ξεκούραστη και φυσικά, ήρεμη.

Κατανάλωσε τροφές με Ω-3 λιπαρά οξέα

Τα συγκεκριμένα “καλά” λιπαρά είναι απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος ενός εμβρύου, αλλά και για την υγεία της γυναίκας. Το ελαιόλαδο είναι μία πολύ καλή πηγή Ω-3 λιπαρών οξέων.

Πρόσεξε τη διατροφή σου και άλλαξε συνήθειες

Προτίμα τροφές που δεν θα επιβαρύνουν την υγεία σου, όπως τα χόρτα, τα λαχανικά, τους σπόρους και τους καρπούς, ώστε να διατηρήσεις την ορμονική σου υγεία. Παράλληλα, θα πρέπει να αποφεύγεις τα πολύ ζεστά ροφήματα, τις σούπες, τα μπαχαρικά, τα επεξεργασμένα γαλακτοκομικά και τις έτοιμες σος για σαλάτες.

Κάνε σωστή διάγνωση

Δηλαδή, απευθύνσου στον κατάλληλο γιατρό και κάνε όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, ώστε να μην μείνει αδιάγνωστη καμία παθολογική αιτία υπογονιμότητας. Έτσι, θα μπορέσει να σε κατευθύνει καλύτερα στη σωστή μέθοδο εξωσωματικής γονιμοποίησης, που θα έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας για τη δική σου περίπτωση.

Συχνές ερωτήσεις σε γιατρούς

Εξαρτάται από το περιστατικό. Μπορεί η διαδικασία να είναι επιτυχημένη από την πρώτη φορά. Συνήθως όμως απαιτούνται περισσότερες, καθώς για να είναι επιτυχημένη θα πρέπει να επιτευχθούν οι ιδανικές συνθήκες. Το επιτρεπτό ποσοστό είναι οι 4 κύκλοι προσπαθειών ανά έτος. Οι περισσότερες γυναίκες καταφέρνουν να συλλάβουν στους 4 πρώτους κύκλους, ενώ μόλις ένα μικρό ποσοστό χρειάζεται περισσότερους για να τα καταφέρει.

Αν είσαι γυναίκα, θα πρέπει να λάβεις ορμόνες για τη διέγερση των ωοθηκών και για την παραγωγή περισσότερων ωαρίων, σε συνδυασμό με GnRH αγωνιστές ή ανταγωνιστές για να αποφευχθεί η πρόωρη ωορρηξία. Οι ενέσεις αυτές γίνονται είτε την 1η μέρα του κύκλου είτε την 21η αναλόγως με το πρωτόκολλο που έχει επιλεχθεί. Η διέγερση των ωοθηκών διαρκεί 2 βδομάδες, ενώ παράλληλα πρέπει να ελεγχθούν οι ορμόνες και οι ωοθήκες για να δει ο γιατρός αν ανταποκρίνονται. Όταν ωριμάσουν τα ωάρια, γίνεται η ωοληψία, με τη χρήση ειδικής βελόνας διακολπικά.

Αν η διαδικασία δεν είναι επιτυχής και αυτό επαναληφθεί για περισσότερες από 2 ή 3 φορές, ενώ οι συνθήκες ήταν οι ιδανικές, θα πρέπει να γίνει ένας ολοκληρωμένος έλεγχος ώστε να διαπιστωθεί ποια ακριβώς είναι η αιτία της αποτυχίας και να θεραπευθεί. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα οδηγηθείς σε ακόμα μία αποτυχημένη προσπάθεια. Να έχεις στο μυαλό σου ότι όσο λιγότερες φορές τόσο το καλύτερο. Γι’ αυτό κάνε από πριν τις κατάλληλες εξετάσεις και βρες το ακριβές αίτιο υπογονιμότητας.

Η καισαρική επιλέγεται συχνότερα ως η ασφαλέστερη μέθοδος. Το αν πρέπει να γίνει ή όχι εξαρτάται από το ιστορικό σου και την ηλικία σου και κρίνεται πάντα από το γιατρό. Αν αντιμετωπίζεις προβλήματα υγείας όπως αυξημένο σάκχαρο ή καρδιαγγειακά προβλήματα, προτιμάται αυτή η μέθοδος.