Τι είναι τα εμβόλια και πώς δρουν
Τα εμβόλια στοχεύουν στην ανοσοποίηση του οργανισμού απέναντι σε σοβαρές ασθένειες που οφείλονται σε βακτήρια και ιούς. Ένα εμβόλιο μπορεί να περιέχει κατά περίπτωση είτε αδρανοποιημένα είτε ζώντα εξασθενημένα στελέχη ιών και βακτηρίων. Ο σκοπός εισαγωγής αυτών των στελεχών στον ανθρώπινο οργανισμό, είναι η δημιουργία αντισωμάτων προκειμένου να ενισχυθεί η άμυνα. Ουσιαστικά, με τον εμβολιασμό, ο οργανισμός αναγνωρίζει το συγκεκριμένο στέλεχος κάθε φορά, προετοιμάζει τα “όπλα” του, παράγοντας τα κατάλληλα αντισώματα, ώστε εάν εκτεθεί στο συγκεκριμένο στέλεχος στο μέλλον να το αντιμετωπίσει. Έτσι, με τον εμβολιασμό, ο οργανισμός και να μολυνθεί από ένα στέλεχος, δεν θα νοσήσει με σοβαρά συμπτώματα και δεν θα κινδυνεύσει η ανθρώπινη ζωή.
Αναλυτικότερα, ένα εμβόλιο δρα ως εξής: το ανοσοποιητικο σύστημα “εκλαμβάνει” την είσοδο των αδρανοποιημένων ή ζώντων εξασθενημένων βακτηρίων και ιών στον οργανισμό ως αντιγόνα και αρχίζει να παράγει αντισώματα εναντίον τους. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί η σχέση “κλειδιού-κλειδαριάς” μεταξύ αντιγόνων και αντισωμάτων, καθώς η παραγωγή των αντισωμάτων είναι εξαιρετικά εξειδικευμένη για κάθε αντιγόνο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός με διαφορετικά εμβόλια, ώστε να δημιουργηθεί μια πληθώρα διαφορετικών αντισωμάτων.
Έτσι, το σώμα όταν ξανάρθει σε επαφή με το αντίστοιχο βακτήριο ή ιό, ο οργανισμός το αναγνωρίζει και το “θυμάται”, καθώς έπειτα από τον εμβολιασμό έχει αναπτύξει και εξειδικευμένα κύτταρα μνήμης. Το αποτέλεσμα είναι η άμεση καταστροφή των “ξένων εισβολέων” και η αποφυγή εκδήλωσης της ασθένειας. Αυτή η κυτταρική μνήμη διατηρείται ακόμη και δεκαετίες αργότερα και καλείται ανοσία.
Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έχει συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη μολυσματικών και θανατηφόρων ασθενειών εδώ και δεκαετίες. Λοιμώξεις που στο παρελθόν αποτελούσαν αιτία μόνιμης εγκεφαλικής βλάβης, κινητικής παράλυσης, στειρότητας, αναπηριών ή ακόμη και θανάτου, πλέον έχουν εξαλειφθεί. Ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα, ο τέτανος, η ιλαρά, η διφθερίτιδα, η ερυθρά, η παρωτίτιδα είτε δεν εμφανίζονται πια είτε είναι λίγα και μεμονωμένα τα περιστατικά που περιορίζονται κυρίως σε ανεμβολίαστες ομάδες του πληθυσμού. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι θανατηφόρες ασθένειες δεν υπάρχουν πια λόγω του εμβολιασμού και της καθολικής κάλυψης του πληθυσμού. Αν η “ανοσία αγέλης” δεν υφίσταται πλέον, με αρκετά άτομα ανεμβολίαστα ανάμεσά μας, τότε η προστασία δεν είναι επαρκής, ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού που είναι τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και οι ανοσοκατεσταλμένοι.