Κατ’ αρχήν η βασική διαφορά είναι ότι ο ψυχίατρος είναι ιατρός και μάλιστα ο μοναδικός ειδικός για την διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση της ψυχικής νόσου. Δηλαδή είναι ο μόνος που μπορεί να πει με ασφάλεια αν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος ή κάποια συμπτώματα αποτελούν μέρος μιας ψυχικής νόσου ή όχι.
Ο ψυχολόγος είναι ο επιστήμονας που εφαρμόζει μία ψυχολογικού τύπου θεραπεία που λέγεται ψυχοθεραπεία και απαιτείται συνήθως μεταπτυχιακή εκπαίδευση πάνω σε ένα ή περισσότερα είδη ψυχοθεραπείας, γιατί αυτή η εκπαίδευση δεν παρέχεται στην σχολή της ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο. Ο ψυχίατρος στα πλαίσια της ειδικότητας του οφείλει να έχει εκπαιδευτεί και στην ψυχοθεραπεία, αλλά μετά την ειδικότητα μπορεί να ασχολείται ή και να μην ασχολείται με ψυχοθεραπεία. Και οι δύο είναι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που θα πρέπει να συνεργάζονται για το καλό του ασθενούς.
Έτσι, ο σωστός ψυχίατρος θα πρέπει να ενισχύει την θεραπευτική σχέση που έχει κάποιος ασθενής με έναν ψυχολόγο και να του συνιστά να συνεχίσει την θεραπεία, να προτείνει την ψυχοθεραπεία όταν αυτή ενδείκνυται, να παραπέμπει τους ασθενείς του για ψυχοθεραπεία. Ακόμα και εάν ασχολείται με ψυχοθεραπεία, θα πρέπει να παραπέμπει τους ασθενείς του σε άλλο ψυχίατρο ή ψυχολόγο εφόσον ο ίδιος δεν εφαρμόζει και δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένος στον τύπο της ψυχοθεραπείας που θα ήταν καλύτερη για αυτούς.
Ο σωστός ψυχολόγος θα πρέπει επίσης να παραπέμπει τον ασθενή του για ψυχιατρική εκτίμηση για να αποκλειστεί κάποια σοβαρή ψυχική διαταραχή, αλλά και να λάβει μία διάγνωση και ένα θεραπευτικό πλάνο. Όλοι οι ασθενείς είτε πάσχουν από σωματικό ή ψυχικό νόσημα ή έχουν απλώς κάποια συμπτώματα, έχουν δικαίωμα σε μία διάγνωση και ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο θεραπευτικό πλάνο από έναν ειδικευμένο ιατρό. Στην περίπτωση την δική μας η διάγνωση πολλές φορές μπορεί να είναι κάποια ήπια ψυχική νόσος, της οποίας η κύρια θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να είναι η ψυχοθεραπεία και η σύσταση του σωστού ψυχιάτρου θα πρέπει να είναι να συνεχίσει ο ασθενής την ψυχοθεραπεία με τον θεραπευτή με τον οποίο έχει ήδη ξεκινήσει εφόσον αυτό επιθυμεί και ο ίδιος.
Η επιλογή ψυχοθεραπευτή (ψυχολόγου ή ψυχιάτρου) είναι μία προσωπική υπόθεση και σίγουρα έχει να κάνει και με το τι ταιριάζει στον καθένα. Στην ψυχοθεραπεία υπάρχουν πολλές διαφορετικές «σχολές» και δεν μπορούμε να πούμε ποια είναι καλύτερη ή χειρότερη, αν και σε πολλές περιπτώσεις ασθενείς θα έχουν περισσότερο όφελος από ένα συγκεκριμένο τύπο ψυχοθεραπείας σε σχέση με άλλους.
Η επιστημονικά τεκμηριωμένη ψυχιατρική διάγνωση και το θεραπευτικό πλάνο δεν είναι θέμα προσωπικής επιλογής ή άποψης. Σε αυτά τα πλαίσια όταν ο ψυχίατρος είναι επαρκώς ενημερωμένος και ασκεί την ψυχιατρική σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα με γνώμονα πάντα το συμφέρον του ασθενούς, οφείλει να συστήνει το είδος της ψυχοθεραπείας, ασχέτως αν το εφαρμόζει ή όχι, το οποίο έχει επίσημη ένδειξη διεθνώς ως μονοθεραπεία ή συμπληρωματική θεραπεία για το ψυχικό νόσημα από το οποίο πάσχει κάθε ασθενής του. Σε περίπτωση που δεν συμβαίνει αυτό και είτε ο ασθενής έχει μία ήπια ψυχική νόσο ή απλώς κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα και δεν υπάρχει επίσημη ένδειξη για συγκεκριμένο είδος ψυχοθεραπείας, οφείλει ως ιατρός να προτείνει το είδος της ψυχοθεραπείας που θα βοηθήσει περισσότερο τον ασθενή του, ασχέτως αν την εφαρμόζει ο ίδιος ή συνεργάτες του.
Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι, όταν η παραπομπή ενός ασθενούς από τον ψυχίατρο στον ψυχολόγο ή αντίστροφα γίνεται με γνώμονα το συμφέρον του ασθενούς, και ΜΟΝΟ αυτό, δεν έχει τίποτα να φοβηθεί ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας. Και αυτό πέρα από το αυτονόητο όφελος του ασθενούς, λειτουργεί ακόμα πιο θετικά και για τον ίδιο, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των ασθενών σε αυτόν.