Ως βία μπορεί να οριστεί οποιαδήποτε μορφή σωματικής, λεκτικής, σεξουαλικής ή ψυχολογικής κακοποίησης. Σήμερα, η ενδοοικογενειακή βία έχει πάρει ιδιαίτερα μεγάλες διαστάσεις. Αποτελεί παράφορη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο αντίκτυπος της είναι ιδιαίτερα μεγάλος, καθώς δεν επηρεάζει μόνο το άτομο που κακοποιείται αλλά και ολόκληρο το οικογενειακό του περιβάλλον και την κοινωνία εν γένει.
Η βία μέσα στην ερωτική σχέση εμπεριέχει την επιβολή και την κατάχρηση της δύναμης και του έλεγχου του ενός προς τον άλλον (συνήθως από τον άντρα προς τη γυναίκα) (Greater London Authority, 2001). Το κυριότερο γνώρισμα της κακοποίησης μέσα στην ερωτική σχέση αποτελεί ο λεγόμενος «κύκλος της βίας» (Walker, 1989). Πιο συγκεκριμένα, τα κακοποιητικά επεισόδια δε συμβαίνουν συνέχεια, αλλά ακολουθούν κάποια συγκεκριμένα στάδια εκδήλωσης, τα οποία εναλλάσσονται από περιόδους ηρεμίας. Ενώ στις περιόδους στις οποίες η κακοποίηση είναι εμφανής, οι κακοποιημένες γυναίκες έχουν έντονα συναισθήματα φόβου, θυμού, απόγνωσης και ανικανότητας, στις περιόδους ηρεμίας τρέφουν συναισθήματα ανακούφισης και ελπίδας ότι η κακοποίηση δε θα επαναληφθεί . Σε αυτό συνιστά και η συμπεριφορά του δράστη, που τις περισσότερες φορές δείχνει μετανιωμένος και συναισθηματικά προσκολλημένος στη σύντροφό του. Ωστόσο, πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο, καθώς η βία επανέρχεται.
Ο κύκλος της βίας διαχωρίζεται σε τρεις διακριτές φάσεις:
- Η δημιουργία της Έντασης: Σε αυτή τη φάση τα αισθήματα θυμού του άνδρα αρχίζουν να αυξάνονται. Η γυναίκα συνήθως προσπαθεί να ελέγξει και να κατευνάσει το θυμό του, με το να γίνεται ιδιαίτερα υποχωρητική, γεγονός που οδηγεί στην αύξηση του άγχους της το οποίο ενδεχομένως να έχει πολλαπλές συνέπειες στην υγεία της πχ αϋπνίες, κόπωση, απώλεια όρεξης, ταχυπαλμίες, πονοκεφάλους κα. Σε αυτή τη φάση η γυναίκα είναι πιθανόν να αναζητάει τα αίτια της έντασης και να παρουσιάζει συναισθήματα ενοχής και αυτομομφής αλλά ακόμα και εύρεση δικαιολογιών και άρνηση αναγνώρισης του προβλήματος. Αυτή η φάση μπορεί να διαρκέσει μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ωστόσο, κάποια στιγμή η ένταση ανάμεσα στους δύο συντρόφους έχει αυξηθεί τόσο πολύ, όπου η ισορροπία είναι αδύνατον πλέον να κρατηθεί και έτσι οδηγούμαστε στη δεύτερη φάση.
- Η Έκρηξη: Σε αυτή τη φάση η συσσωρευμένη ένταση ξεσπά και εκδηλώνονται περιστατικά βίας. Ο έλεγχος έχει χαθεί πλήρως. Το άτομο που κακοποιεί φαίνεται να αναγνωρίζει πως η βία που ασκεί είναι μια κοινωνικά αποδοκιμαστέα συμπεριφορά και γι αυτό το λόγο υιοθετούνται συμπεριφορές απόκρυψής της και προσπάθειας να διατηρηθεί όσο το δυνατόν πιο μυστική και στη σφαίρα της ιδιωτικότητας. Πρόκειται για τη πιο σύντομη χρονικά περίοδο. Συνηθισμένο είναι, επίσης, μετά το τέλος του βίαιου περιστατικού, η γυναίκα να δυσκολεύεται να αποδεχτεί τη σοβαρότητα του περιστατικού, να παρουσιάζει συμπεριφορές άρνησης και, τόσο η γυναίκα, όσο και ο άνδρας, να προσπαθούν να υποβαθμίσουν τη σημαντικότητά του και να αποφεύγουν να αναζητήσουν βοήθεια. Το θύμα αυτό-απομονώνεται, ενώ δεν αποκλείεται να παρουσιάζει συναισθήματα ενοχής, θεωρώντας τον εαυτό του υπεύθυνο για το περιστατικό που προηγήθηκε.
- Ο μήνας του μέλιτος: Στη Τρίτη φάση, οι συναισθηματικοί δεσμοί ανάμεσα στα μέλη του ζευγαριού γίνονται ιδιαίτερα στενοί και το ζευγάρι συμφιλιώνεται, με τον άνδρα, τις περισσότερες φορές, να παρουσιάζει συμπεριφορά μετάνοιας, υπερβολικής εκδήλωσης αγάπης και συναισθηματικής προσκόλλησης στη σύντροφό του. Η γυναίκα εγκλωβίζεται μέσα σε αυτή τη σχέση και θυματοποιείται, πιστεύοντας πως η μεταμέλεια του συντρόφου της είναι οριστική και πως η βία που προηγήθηκε αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Σύντομα ο κύκλος της βίας επαναλαμβάνεται. Οι συγκρούσεις εμφανίζονται όλο και πιο συχνά και με μεγαλύτερη ένταση.