Το βάρος ενός παιδιού αποτελεί εξαιρετικό δείκτη της γενικής υγείας του. Η αδυναμία αύξησης του βάρους του κατά τους αρχικούς μήνες και τα πρώτα χρόνια της ζωής του, μπορεί να έχει καθυστέρηση στην ανάπτυξή του, διαταραχές της ψυχικής του ανάπτυξης και αυξημένη ευπάθεια σε μολυσματικές ασθένειες.
Η σύνθεση του σώματος των παιδιών αλλάζει καθώς μεγαλώνουν γι’ αυτό ο καθορισμός του υγιές βάρους τους είναι λιγότερο σαφές σε σχέση με τους ενήλικες. Για τον καθορισμό της κατηγορίας του σωματικού βάρους των παιδιών σε φυσιολογικό βάρος, υπέρβαρο και ελλιποβαρές, υπάρχουν ειδικά διαγράμματα ανάπτυξης (είτε για κορίτσια ή αγόρια). Στα διαγράμματα αυτά απεικονίζονται η ηλικία και το βάρος με τα οποία μπορεί να ληφθεί ένα εκατοστημόριο κατάταξης. Η εκατοστιαία θέση υποδεικνύει τη σχετική θέση του ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος) του παιδιού μεταξύ των παιδιών του ίδιου φύλου και ηλικίας. Το παιδί θεωρείται ελλιποβαρές αν το βάρος του είναι μικρότερο από το τρίτο εκατοστημόριο που αντιστοιχεί στην ηλικία και το φύλο του.
Όλα τα παιδιά χρειάζονται να λαμβάνουν την ενέργεια (θερμίδες) και τα θρεπτικά συστατικά που προέρχονται από μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι, τα παιδιά έχουν μικρότερα στομάχια από τους ενήλικες και γι’ αυτό δεν μπορούν να πάρουν όλη την ενέργεια που χρειάζονται από τρία γεύματα την ημέρα. Έτσι, χρειάζεται να τρώνε μερικά μικρά, υγιεινά σνακ για την ενίσχυση της ενεργειακής τους πρόσληψης, δηλαδή θα πρέπει να τρώνε μικρότερες ποσότητες πιο συχνά. Ένα καλό πρόγραμμα διατροφής για τα νήπια είναι τα τρία γεύματα την ημέρα με ένα σνακ το πρωί, ένα το απόγευμα και ένα το βράδυ πριν τον ύπνο.
Εάν το παιδί σας είναι ελλιποβαρές, μπορεί να είναι δελεαστικό να του δώσετε υψηλής θερμιδικής αξίας ανθυγιεινές τροφές, όπως γλυκά, σοκολάτες, αναψυκτικά και λιπαρά τηγανητά τρόφιμα. Όμως, το κλειδί για την υγιή αύξηση του σωματικού βάρους του παιδιού σας είναι μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή.
Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή για ένα παιδί σημαίνει:
- γεύματα που περιέχουν αμυλώδεις υδατάνθρακες, όπως τα ζυμαρικά, το ρύζι και οι πατάτες
- άπαχες πρωτεΐνες, όπως το άπαχο κρέας, τα ψάρια, τα όσπρια, και τα αυγά
- τρεις μερίδες ασβεστίου την ημέρα – ένα μικρό ποτήρι γάλα ή ένα γιαουρτάκι ή ένα κομμάτι τυρί μεγέθους όπως το σπιρτόκουτο είναι καλές πηγές ασβεστίου. Ασβέστιο, επίσης, υπάρχει στο μπρόκολο, το λάχανο, στις μπάμιες, καθώς στο λευκό και ολικής αλέσεως ψωμί, τα οποία είναι εμπλουτισμένα με ασβέστιο
- πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα
- αραιωμένο χυμό ή νερό αντί για ανθρακούχα ποτά
- σοκολάτα, γλυκά και κέικ μόνο περιστασιακά
Η υγιεινή διατροφή για ένα μικρό παιδί δεν είναι η ίδια με εκείνη που συστήνετε για έναν ενήλικα. Πολλές από τις «υγιεινές εναλλακτικές λύσεις τροφίμων» που συστήνονται στους ενήλικες να καταναλώνουν, δεν είναι κατάλληλες για τα μικρά παιδιά και τα πολύ μικρά παιδιά.
Καταρχήν, τα μικρά παιδιά χρειάζονται τη συμπυκνωμένη ενέργεια που παρέχεται από το λίπος στη διατροφή τους. Καλό θα ήταν, όμως, να λαμβάνουν το λίπος από υγιεινά ενεργειακά πυκνά τρόφιμα, όπως τα λιπαρά ψάρια, το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί. Όμως, θα πρέπει να γίνετε περιορισμός στην κατανάλωση των ανθυγιεινών κορεσμένων λιπαρών, όπως τα λίπη που περιέχονται στα μπισκότα, τα πατατάκια, τα κρουασάν και το κέικ.
Επίσης, όλα τα παιδιά πρέπει να πίνουν πλήρες γάλα μέχρι την ηλικία των δύο ετών και έπειτα από την ηλικία αυτή μπορεί να εισαχθεί στην διατροφή τους το ημιαποβουτυρωμένο γάλα. Ωστόσο, εάν το παιδί σας είναι λιποβαρή, είναι σημαντικό να συνεχίσει να καταναλώνει πλήρες γάλα και μετά τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του.
Επιπλέον, τα μικρά παιδιά δεν πρέπει να ακολουθούν μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες. Τα ακατέργαστα τρόφιμα, όπως τα ζυμαρικά ολικής άλεσης, το μαύρο ψωμί και το ρύζι ολικής αλέσεως μπορούν να φουσκώσουν το παιδί σας πάρα πολύ γρήγορα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα πάρουν όλες τις θερμίδες που χρειάζονται. Τα ολικής αλέσεως τρόφιμα θα πρέπει να εισάγονται στην διατροφή των παιδιών σταδιακά, μετά την ηλικία των πέντε ετών που μπορούν να αρχίσουν να χρησιμοποιούν την υγιεινή διατροφή των ενηλίκων.
Τέλος, δώστε προσοχή στην ποσότητα των υγρών που καταναλώνουν, όπως νερό και χυμούς. Πολλά παιδιά πίνουν πολλά υγρά, μειώνοντας έτσι την όρεξή τους, με αποτέλεσμα να μην τρώνε πολύ και να μην καταναλώνουν αρκετές θερμίδες και σημαντικά θρεπτικά συστατικά.