Δεσποτίδη Αθανασία MD, MSc, PhDc

Μέθοδος θεραπείας: Μιλάμε για υπογονιμότητα όταν ένα ζευγάρι που έχει τακτικές επαφές για περισσότερο από ένα έτος δεν έχει καταφέρει την επιθυμητή κύηση. Η αδυναμία σύλληψης εντός αυτού του διαστήματος μπορεί να οφείλεται και σε ψυχογενείς παράγοντες (στρες), αλλά ιατρικά θεωρείται ένδειξη υπογονιμότητας, δηλαδή μπορεί να υποκρύπτει κάποιο πρόβλημα γονιμότητας για έναν από τους δύο ή και για τους δυο συντρόφους και είναι αναγκαίο το ζευγάρι να διερευνηθεί με εξειδικευμένο έλεγχο. Σε ζευγάρια όπου η γυναίκα είναι μεγαλύτερη των 35 ετών, το διάστημα που πρέπει να ληφθεί υπόψιν πριν τον έλεγχο γονιμότητας είναι οι 6 μήνες προσπαθειών με ελεύθερες επαφές. Σύμφωνα με διάφορες επιδημιολογικές μελέτες και εκτιμήσεις του Π.Ο.Υ., περίπου το 8-12% των ζευγαριών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία αντιμετωπίζει κάποιας μορφής δυσκολία στην προσπάθειά του να αποκτήσει απογόνους. Τα ζευγάρια μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας που οφείλονται σε διαφορετικούς παράγοντες όπως η ανδρική ή γυναικεία υπογονιμότητα, ή συνδυασμός των δύο. Σε κάποιες περιπτώσεις το αίτιο της υπογονιμότητας δεν εντοπίζεται (ανεξήγητη υπογονιμότητα).Είναι απαραίτητο να γνωρίζετε ότι η συμβουλευτική σε θέματα γονιμότητας δεν είναι το ίδιο με την συμβουλευτική σε θέματα υγείας. Η αξιολόγηση των ευρημάτων και η επιλογή του συνδυασμού τεχνικών θεραπείας υπογονιμότητας, άπτεται στο επιστημονικό υπόβαθρο του γυναικολόγου που είναι ειδικός σε θέματα αναπαραγωγής. Αφού διερευνηθούν οι αιτίες της υπογονιμότητας, υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές που έχουμε στη φαρέτρα μας προκειμένου να βοηθήσουμε τα ζευγάρια να επιτύχουν την τεκνοποίηση και τη δημιουργία οικογένειας. Χάρη στις ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής τα προβλήματα υπογονιμότητας σήμερα, μπορούν να αντιμετωπισθούν με επιτυχία.

Μέθοδος θεραπείας: Η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF, In Vitro Fertilization) είναι η μέθοδος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής με τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας συγκριτικά με τις υπόλοιπες μεθόδους (πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, σπερματέγχυση). Συνοπτικά, τα βήματα της εξωσωματικής γομιποίησης περιλαμβάνουν: τη συλλογή ωαρίων από τις ωοθήκες της γυναίκας με τη μέθοδο της ωοληψίας, τη γονιμοποίησή τους στο εμβρυολογικό εργαστήριο με το σπέρμα του συντρόφου, την καλλιέργεια και ανάπτυξη των εμβρύων σε επωαστικούς κλιβάνους στο εργαστήριο και τέλος την εμβρυομεταφορά. Κατά τη διαδικασία της εμβρυομεταφοράς, τα έμβρυα μεταφέρονται στην ενδομητρική κοιλότητα με τη βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα. Τα έμβρυα εμφυτεύονται από μόνα τους στο ενδομήτριο, όπως δηλαδή συμβαίνει και στη φυσιολογική σύλληψη, και τότε προκύπτει η επιθυμητή εγκυμοσύνη. Παρότι οι ίδιες βασικές αρχές θεραπείας διέπουν όλα τα πρωτόκολλα εξωσωματικής γονιμοποίησης, δεν υπάρχει ένα πρωτόκολλο που είναι αποτελεσματικό για όλους τους ασθενείς. Αντιθέτως, είναι πολύ σημαντικό ο γυναικολόγος αναπαραγωγής να εφαρμόζει μια εξατομικευμένη προσέγγιση για κάθε ζευγάρι ώστε να βελτιστοποιηθούν οι πιθανότητες ενός επιτυχούς αποτελέσματος. Το ταξίδι της γονιμότητας είναι ξεχωριστό για την κάθε γυναίκα και το ίδιο ξεχωριστή οφείλει να είναι και η φροντίδα που λαμβάνει κατά την προσπάθεια αυτή. Σήμερα, οι ιατρικές θεραπευτικές λύσεις που διαθέτει η επιστήμη και η τεχνολογία, έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, ενώ η Eξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) με τις σύγχρονες τεχνικές είναι απόλυτα ασφαλής για την υγεία της μητέρας και του νεογνού. Ένα από τα σημαντικότερα στάδια πριν την εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η συμβουλευτική. Η επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας γονιμότητας γίνεται με βάσει το ιστορικό και την αιτία της υπογονιμότητας, την ηλικία του ζευγαριού αλλά και την επιθυμία του. Ο ειδικός υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μαζί με το ζευγάρι θα αναπτύξουν τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί για τον κοινό τους στόχο, δηλαδή τη σύλληψη και την επίτευξη εγκυμοσύνης.

Μέθοδος θεραπείας: Η κρυοσυντήρηση ωαρίων ή αλλιώς κατάψυξη ωαρίων με την τεχνική της υαλοποίησης αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη και αποτελεσματική μέθοδο διατήρησης της γονιμότητας σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Η γυναικεία αναπαραγωγική δυνατότητα ελαττώνεται σημαντικά και προοδευτικά με την ηλικία και αυτό γίνεται ακόμα πιο εμφανές μετά την ηλικία των 35 ετών, γι' αυτό η ηλικία των 35 ετών θεωρείται ένα κομβικό όριο για τις γυναίκες που επιθυμούν κατάψυξη ωαρίων. Στόχος είναι η συλλογή ενός ικανοποιητικού αριθμού που δυνητικά θα μπορέσει να εξασφαλίσει μια κύηση στο μέλλον. Ακόμα κι αν δεν ληφθούν αρχικά ικανοποιητικά ωάρια, η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί. Η επιλογή του ειδικού υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και του συνεργαζόμενου εμβρυολογικού εργαστηρίου είναι ύψιστης σημασίας για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Με την κατάψυξη ωαρίων μέσω της σύγχρονης τεχνικής της υαλοποίησης, κάθε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας που αντιμετωπίζει ιατρικούς λόγους που μπορεί να βλάψουν τη γονιμότητα της στο μέλλον (χημειοθεραπείες ή ακτινοθεραπείες λόγω καρκίνου, αυτοάνοσα νοσήματα, ενδομητρίωση, πρόωρη εμμηνόπαυση κ.α) ή που επιθυμεί να καθυστερήσει την τεκνοποίηση (καριέρα, σπουδές, έλλειψη κατάλληλου συντρόφου, οικονομικές συνθήκες, άλλοι προσωπικοί λόγοι) έχει τη δυνατότητα να φυλάξει το γενετικό της υλικό και να διατηρήσει την γονιμότητά της για μελλοντική κύηση. Κατά τη διαδικασία της κατάψυξης ωαρίων, η γυναίκα υποβάλλεται σε διέγερση των ωοθηκών µε στόχο την πολλαπλή παραγωγή ωαρίων. Το στάδιο αυτό διαρκεί 10-12 ημέρες από την έναρξη της περιόδου. Ακολουθεί το στάδιο της ωοληψίας, κατά το οποίο ο Γυναικολόγος Αναπαραγωγής συλλέγει διακολπικά τα ωάρια από τις ωοθήκες με τη χρήση μιας βελόνης. Τα ωάρια που συλλέγονται εξετάζονται ως προς την ποιότητα τους από τον Εμβρυολόγο και καταψύχονται µε τη μέθοδο της υαλοποίησης. Η διαδικασία της ωοληψίας γίνεται υπό ήπια γενική αναισθησία (μέθη). Η γυναίκα την ημέρα της ωοληψίας πρέπει να απέχει από την εργασία της αλλά την επόμενη ημέρα επανέρχεται κανονικά στην καθημερινότητα της.