Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Σε 10 χρόνια θα αποτελεί την 3η αιτία θανάτου παγκοσμίως
Συντάχθηκε από τον Πνευμονολόγο - Φυματιολόγο Αναστασάκο Βασίλη και την Διαιτολόγο - Διατροφολόγο Μιχάλη Ηλιάνα στις 10 Ιανουαρίου 2019
Ελέγχθηκε από την Ιωάννα Βλάσση και την επιστημονική ομάδα doctoranytime
Τι είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, γνωστή και ως ΧΑΠ, είναι μια χρόνια συστηματική φλεγμονώδης νόσος που προκαλεί δύσπνοια, καθώς ο αέρας αδυνατεί να φτάσει στους πνεύμονες. Η νόσος συνδέεται και με άλλες παθήσεις όπως οι αρρυθμίες, οι ισχαιμίες, τα αγγειακά προβλήματα, η υπνική άπνοια, η οστεοπόρωση και η κατάθλιψη. Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται η δύσπνοια, ο βήχας, η παραγωγή βλέννας και ο συριγμός.
Δημιουργείται από χρόνια έκθεση σε ερεθιστικά αέρια ή αιωρούμενα σωματίδια ή πιο συχνά στον καπνό του τσιγάρου.
Οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο του πνεύμονα και πλήθος άλλων παθήσεων.
ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ)
Το εμφύσημα και η χρόνια βρογχίτιδα είναι δύο κοινές καταστάσεις που βρίσκουμε σε ασθενείς με ΧΑΠ. Η χρόνια βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή των βρόγχων μέσω των οποίων μεταφέρεται ο αέρας στις κυψελίδες. Χαρακτηρίζεται από καθημερινό βήχα και έκκριση βλέννης.
Το εμφύσημα είναι μια κατάσταση που προκαλείται μετά από φλεγμονή των μικρών βρόγχων που οδηγεί σε καταστροφή των πνευμονικών κυψελίδων, με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό του αέρα μέσα σε αυτές.
Η ΧΑΠ είναι μια νόσος που μπορεί να προληφθεί αλλά και να αντιμετωπισθεί. Με τις κατάλληλες αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενή, μπορεί να ελεγχθεί και να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης άλλων σχετικών παθήσεων.
Η νόσος μέχρι το 2030 θα αποτελεί την 3η αιτία θανάτου παγκοσμίως. Ήδη μετρά ετησίως πάνω από 3.000.000 θανάτους διεθνώς. Για το 90% των περιστατικών ευθύνεται το κάπνισμα, ενώ έχει παρατηρηθεί από τους επιστήμονες ότι οι ασθενείς με ΧΑΠ ζουν κατά μέσο όρο 15 χρόνια λιγότερο.
Συνιστάται όλοι όσοι είναι καπνιστές ή παρουσιάζουν ανάλογα συμπτώματα να επισκέπτονται τον πνευμονολόγο τους κάθε χρόνο για διεξαγωγή σπιρομέτρησης.
“Η ΧΑΠ είναι μια συχνή, ύπουλη, επικίνδυνη και θανατηφόρος νόσος με άμεση και εξακριβωμένη θεραπεία. Αποτελεί νόσημα-δημιούργημα του ανθρώπου και για αυτό τον λόγο μας αφορά όλους σαν κοινωνία.”
Πού οδηγεί η νόσος έναν ασθενή;
Η νόσος μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αντοχή στις καθημερινές δραστηριότητες και κατά συνέπεια πτώση του επιπέδου ποιότητας ζωής του πάσχοντος στους εξής τομείς:
- Οικιακές εργασίες
- Σεξουαλική ζωή
- Ύπνος
- Κοινωνική ζωή/δραστηριότητες
Παράγοντες κινδύνου
Υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν από ΧΑΠ. Οι πιο συχνές είναι:
Έκθεση σε καπνό
Το χρόνιο κάπνισμα είναι ο κυριότερος αιτιολογικός παράγοντας ανάπτυξης ΧΑΠ. Όσα περισσότερα είναι τα χρόνια που καπνίζεις, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος. Ακόμη και οι παθητικοί καπνιστές, αν εκτίθενται πολλά χρόνια διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο. Τα παιδιά των καπνιστών διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.
Καπνιστές με άσθμα
Αυτός ο συνδυασμός είναι πραγματικά επικίνδυνος. Οι πιθανότητες εμφάνισης της νόσου αυξάνονται σημαντικά.
Έκθεση σε σκόνη και χημικά λόγω εργασίας
Η μακροπρόθεσμη έκθεση σε χημικά αέρια, αναθυμιάσεις και σκόνες στο περιβάλλον εργασίας είναι ικανή να βλάψει τους πνεύμονες.
Ηλικία
Η νόσος τείνει να εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα άνω των 40 ετών, καθώς η επίδραση των παραγόντων κινδύνου είναι σωρευτική.
Γενετικές παθήσεις
Η έλλειψη της α1 αντιθρυψίνης και η πνευμονική ίνωση αποτελούν καταστάσεις που συνδέονται με ΧΑΠ.
Αίτια και συμπτώματα ΧΑΠ
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, περίπου στο 90%, η νόσος οφείλεται στο κάπνισμα. Στις ανεπτυγμένες χώρες, η νόσος μπορεί να εμφανιστεί και μετά από χρόνια έκθεση των ατόμων σε αέρια από καμένα λάδια ψησίματος ή από τζάκια και σόμπες σε ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους.
Από τους χρόνιους καπνιστές ένα ποσοστό 20-30% θα αναπτύξει τη συγκεκριμένη νόσο, ενώ πολλά άτομα θα παρουσιάσουν ανεξάρτητα από την ύπαρξη της νόσου μειωμένη λειτουργικότητα των πνευμόνων.
Οι δομικές αλλαγές που οδηγούν στην απόφραξη των αεραγωγών είναι το εμφύσημα και η χρόνια βρογχίτιδα.
Άλλα αίτια που ενοχοποιούνται εκτός από το κάπνισμα είναι οι ερεθιστικές ουσίες όπως ο καπνός από παθητικό κάπνισμα, ο καπνός της πίπας, τα μικροσωματίδια από τη μολυσμένη ατμόσφαιρα, η έκθεση λόγω επαγγέλματος σε κάρβουνα, καμένα λάδια και σκόνες (π.χ. επάγγελμα του τεχνίτη, του μαρμαρά κ.ά.), η χρήση πέλετ και τα αυτοκίνητα με μηχανές εσωτερικής καύσης.
Η ΧΑΠ μπορεί να είναι και κληρονομική σε ένα ποσοστό περίπου 1%. Αυτό το είδος της ασθένειας οφείλεται στην έλλειψη ενός ενζύμου, της α1 αντιθρυψίνης. Η πρωτεΐνη αυτή παράγεται στο συκώτι και εκκρίνεται στην κυκλοφορία του αίματος για να προστατεύσει τους πνεύμονες. Μπορεί να επηρεάσει την υγεία τόσο των πνευμόνων όσο και του ήπατος. Μπορεί να παρατηρηθεί καταστροφή του πνεύμονα τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ δεν εμφανίζονται πάντα από την αρχή. Πολύ συχνά θα πρέπει να έχει υποστεί σημαντική βλάβη ο πνεύμονας έως ότου εμφανιστούν συμπτώματα, τα οποία επιδεινώνονται με το χρόνο, ειδικά αν η έκθεση στον καπνό συνεχίζεται. Για τη χρόνια βρογχίτιδα το κύριο σύμπτωμα είναι ο καθημερινός βήχας και η παραγωγή βλέννας τουλάχιστον 3 μήνες το χρόνο για δύο συνεχή χρόνια.
Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται:
- Δύσπνοια (ειδικά κατά την άσκηση)
- Συριγμός
- Σφίξιμο στο στήθος
- Ανάγκη να καθαρίσεις το λαιμό σου κάθε πρωί (υπερβολικά φλέγματα)
- Χρόνιος βήχας με εκκρίσεις
- Μειωμένη ενέργεια
- Συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Μπλε χείλη ή νύχια (σοβαρή υποξαιμία)
- Πρήξιμο άκρων (καρδιακή ανεπάρκεια)
- Πληκτροδακτυλία (παραμόρφωση δακτύλων και νυχιού)
Τα συμπτώματα παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις. Οι εξάρσεις διαρκούν για μερικές μέρες και μπορεί να αποτελέσουν αιτία νοσηλείας αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.
Διάγνωση και εξετάσεις για τη ΧΑΠ
Η διάγνωση της ΧΑΠ είναι ορθότερο να γίνεται από ειδικό πνευμονολόγο. Απαιτείται κλινική εξέταση και καταγραφή του λεπτομερούς ιστορικού του ασθενή. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο ασθενής θα κληθεί να απαντήσει και σε ένα ερωτηματολόγιο δύσπνοιας (CAT, mMRC).
Η ΧΑΠ πολύ συχνά δεν διαγιγνώσκεται σωστά. Είτε μπορεί να μπερδευτεί με κάποια άλλη πάθηση των πνευμόνων είτε να μη διαγνωστεί εγκαίρως, και ως εκ τούτου, να προχωρήσει σε επόμενο στάδιο.
Μαζί με το δικό σου λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, ο γιατρός μπορεί να σε ρωτήσει και για το οικογενειακό ιστορικό σου, καθώς και αν έχεις εκτεθεί σε ερεθιστικές ουσίες των πνευμόνων (π.χ. παθητικό κάπνισμα, εργασία σε μέρος με σκόνες ή καμένα λάδια ή κάρβουνα).
Στη συνέχεια, θα κάνεις σπιρομέτρηση, μια εξέταση που πραγματοποιείται στο ιατρείο και μετρά τη λειτουργικότητα της αναπνοής και των πνευμόνων (πόσο όγκο αέρα εισπνέεις και εκπνέεις και εάν αυτό γίνεται εύκολα ή όχι).
Πώς γίνεται η σπιρομέτρηση
Ο γιατρός θα σε βάλει να φυσήξεις σε ένα διαμορφωμένο επιστόμιο που συνδέεται με το σπιρόμετρο. Αυτό το όργανο μετρά πόσο αέρα μπορείς να κρατήσεις μέσα στους πνεύμονές σου και πόσο γρήγορα μπορείς να φυσήξεις και να τον βγάλεις από μέσα σου. Η σπιρομέτρηση μπορεί να εντοπίσει τη νόσο πολύ πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα.
Με την ίδια εξέταση ελέγχεται και η πορεία της θεραπείας, αλλά και πόσο αποτελεσματική είναι.
Άλλες συμπληρωματικές εξετάσεις που μπορεί να ζητηθούν κατά περίπτωση είναι:
- Ακτινογραφία ή αξονική θώρακος
- Ανάλυση αερίων αίματος
- Εργαστηριακές εξετάσεις (έλεγχος ενζύμου α1 αντιθρυψίνης)
Το ένζυμο αυτό διερευνάται κυρίως αν είσαι κάτω των 45 ετών ή έχεις γνωστό οικογενειακό ιστορικό.
Είναι πολύ σημαντικό να γίνει εγκαίρως η διάγνωση της ΧΑΠ, διότι όσο πιο αρχικό είναι το στάδιο τόσο πιο εύκολη και άμεση θα είναι και η θεραπεία. Αν είσαι καπνιστής θα πρέπει να κάνεις προληπτικά κάθε χρόνο σπιρομέτρηση, ώστε να ελέγχεις τη λειτουργικότητα και την υγεία των πνευμόνων σου και να λάβεις εγκαίρως την κατάλληλη αγωγή αν χρειαστεί.
Θεραπεία και αντιμετώπιση ΧΑΠ
Η θεραπεία για τη ΧΑΠ εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και από το βαθμό που σε έχει επηρεάσει. Σε αρχικά στάδια αρκεί κανείς να διακόψει το κάπνισμα για να σταθεροποιηθεί η νόσος.
Διακοπή καπνίσματος
Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να εφαρμοστεί σε ειδικά κέντρα διακοπής καπνίσματος ή αν απευθυνθεί κάποιος σε εξειδικευμένο γιατρό. Οι ειδικοί είναι σε θέση να σε βοηθήσουν να διακόψεις χωρίς να υποστείς τις συνέπειες της έλλειψης της νικοτίνης από τον οργανισμό σου.
Φάρμακα
Κατά περίπτωση μπορεί να χορηγηθούν φαρμακευτικά σκευάσματα. Συνήθως είναι εισπνεόμενα και περιλαμβάνουν τα βρογχοδιασταλτικά, τα αποχρεμπτικά και αυτά που μειώνουν τη φλεγμονή στον πνεύμονα. Τα φάρμακα στοχεύουν στην ανακούφιση από τη δύσπνοια, στη μείωση του βήχα και στη διευκόλυνση της απόχρεμψης. Μπορεί να γίνει και συνδυασμός των εισπνεόμενων. Τα φάρμακα αυτά θα πρέπει να χορηγούνται με προσοχή και μόνο με συμβουλή γιατρού, καθώς η μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας όπως ο διαβήτης, η οστεοπόρωση, η αύξηση σωματικού βάρους κτλ.
Αποκατάσταση
Σε κάποιες περιπτώσεις ο γιατρός θα συστήσει ειδική γυμναστική σε εξειδικευμένα κέντρα που παρέχουν συμβουλές και τη δυνατότητα άσκησης. Σε αυτά τα κέντρα γίνεται ειδική γυμναστική με παροχή οξυγόνου, δίνονται συμβουλές σωστής αναπνοής και διδάσκονται τρόποι που σε βοηθούν να βελτιώσεις την ποιότητα της καθημερινότητάς σου.
Οξυγονοθεραπεία
Αν δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο στο αίμα μπορεί να χρειαστείς επιπλέον οξυγόνο. Υπάρχουν διάφορες συσκευές που μπορείς να χρησιμοποιήσεις, ακόμη και φορητές που μπορείς να παίρνεις παντού μαζί σου. Κάποιοι εφαρμόζουν το μηχάνημα μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν αθλούνται. Η χρήση οξυγόνου μπορεί να βελτιώσει την αναπνοή και τον ύπνο και έτσι, να σε κάνει να νιώθεις πιο ξεκούραστος. Χορηγείται κυρίως σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο και έντονη δύσπνοια.
Τακτικός εμβολιασμός
Επειδή οι ασθενείς με ΧΑΠ τείνουν να πλήττονται με μεγαλύτερη συχνότητα από λοιμώξεις του αναπνευστικού συνιστάται να εμβολιάζονται σε τακτική βάση για τον ιό της γρίπης και βάσει οδηγιών για τον πνευμονιόκοκκο και τον έρπητα ζωστήρα.
Επεμβατικές μέθοδοι
Σε ασθενείς με εμφύσημα μπορεί ο γιατρός να συστήσει την ενδοσκοπική (μέσω βρογχοσκόπησης) τοποθέτηση ενδοπνευμονικών βαλβίδων, με στόχο την απομόνωση των προβληματικών περιοχών.
ΧΑΠ και διατροφή
Οι περισσότεροι άνθρωποι εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν ότι τα τρόφιμα που επιλέγουν να φάνε μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία της αναπνοής τους. Το σώμα μας χρησιμοποιεί το φαγητό ως καύσιμο για όλες τις δραστηριότητές του. Κι όμως, η κατάλληλη μείξη θρεπτικών συστατικών από τη διατροφή μπορεί να μας βοηθήσει να αναπνέουμε ευκολότερα. Βέβαια, κανένα τρόφιμο από μόνο του δεν θα μας παράσχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε στο ακέραιο- η ισορροπημένη διατροφή θα μας εξασφαλίζει την απαιτούμενη ποικιλία.
Πώς το φαγητό επηρεάζει την αναπνοή;
Η διαδικασία μετατροπής της τροφής σε καύσιμο για το σώμα ονομάζεται μεταβολισμός. Το οξυγόνο και τα τρόφιμα είναι οι πρώτες ύλες της διαδικασίας και η ενέργεια και το διοξείδιο του άνθρακα είναι τα τελικά προϊόντα. Το διοξείδιο του άνθρακα είναι ένα προϊόν «απόβλητο» που εκπνέουμε.
Ο μεταβολισμός των υδατανθράκων παράγει το περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα ανά μονάδα οξυγόνου και ο μεταβολισμός του λίπους το λιγότερο. Γι' αυτό σε ορισμένα άτομα με ΧΑΠ, η κατανάλωση μιας δίαιτας με λιγότερους υδατάνθρακες και περισσότερο λίπος πιθανά να βοηθά στο να αναπνέουν ευκολότερα.
Διατροφικές κατευθύνσεις:
Επίλεξε σύνθετους υδατάνθρακες, όπως ψωμί ολικής αλέσεως και ζυμαρικά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Για να χάσεις βάρος: προτίμησε φρέσκα φρούτα και λαχανικά έναντι του ψωμιού και των ζυμαρικών.
Για να πάρεις βάρος: Κατανάλωσε μια ποικιλία από ολικής αλέσεως υδατάνθρακες και φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Περιόρισε τους απλούς υδατάνθρακες, συμπεριλαμβανομένης της ζάχαρης, της καραμέλας, των γλυκών και των αναψυκτικών.
Κατανάλωσε καθημερινά 20 με 30 γραμμάρια φυτικών ινών, από τρόφιμα όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, τους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Κατανάλωσε μια καλή πηγή πρωτεΐνης τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα για να διατηρήσεις ισχυρούς τους αναπνευστικούς μύες. Καλές επιλογές αποτελούν το γάλα, τα αβγά, το τυρί, το κρέας, τα ψάρια, τα πουλερικά, οι ξηροί καρποί και τα όσπρια και ο αρακάς.
Για να χάσεις βάρος: Επίλεξε χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος πρωτεΐνες, όπως άπαχο κρέας και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα.
Για να πάρεις βάρος: Επίλεξε πρωτεΐνες με υψηλότερη περιεκτικότητα σε λίπος, όπως πλήρες γάλα, τυρί και γιαούρτι πλήρες σε λιπαρά.
Επίλεξε μονο- και πολυ-ακόρεστα λιπαρά, τα οποία δεν περιέχουν χοληστερόλη- όπως το ελαιόλαδο, το αραβοσιτέλαιο και όλοι οι ξηροί καρποί και οι σπόροι.
Για να χάσεις βάρος: Κατανάλωσε αυτούς τους τύπους λιπαρών σε μικρές ποσότητες.
Για να πάρεις βάρος: Πρόσθεσε αυτούς τους τύπους λιπαρών σε κάθε γεύμα.
Περιόρισε τα τρόφιμα που περιέχουν trans- και κορεσμένα λιπαρά, όπως βούτυρο, λαρδί, ορατό λίπος και πέτσα από κρέας, υδρογονωμένα φυτικά έλαια, σαντιγύ, τηγανισμένα τρόφιμα, μπισκότα, κράκερ και τα γλυκά.
Πιες άφθονα υγρά για να παραμένεις ενυδατωμένος και για να διατηρείται χαμηλή η συγκέντρωση της βλέννας, ώστε να απομακρύνεται ευκολότερα. Συζήτησε με το γιατρό και το διαιτολόγο σου για την πρόσληψη υγρών που είναι καταλληλότερη για εσένα. Ένας καλός στόχος για αρκετούς ανθρώπους είναι τα 6 με 8 ποτήρια των 250ml καθημερινά. Απόφυγε να πίνεις μεγάλη ποσότητα υγρών μεμιάς, αλλά μοίρασέ το στη διάρκεια της ημέρας. Θυμήσου ότι κάθε υγρό χωρίς καφεΐνη υπολογίζεται ως υγρό και βοηθάει στην επίτευξη καλής ενυδάτωσης.
Διατροφικές συμβουλές
- Προτού φας φρόντισε να είσαι ξεκούραστος.
- Κατανάλωσε περισσότερο φαγητό νωρίς το πρωί, αν συνήθως είσαι κουρασμένος αργότερα μέσα στην ημέρα για να φας.
- Απόφυγε τρόφιμα που πιθανόν σου προκαλούν αέρια ή φουσκώματα, καθώς αυτά τα συμπτώματα τείνουν να δυσκολεύουν την αναπνοή.
- Κατανάλωσε 4 με 6 μικρά γεύματα την ημέρα. Αυτό επιτρέπει στο διάφραγμα να κινείται ελεύθερα και στους πνεύμονές σου να γεμίζουν με αέρα και να αδειάζουν ευκολότερα.
- Αν όταν πίνεις υγρά με τα γεύματα, σε κάνει να αισθάνεσαι υπερβολικά πλήρης για να μπορέσεις να ολοκληρώσεις το γεύμα σου, περιόρισέ τα και κατανάλωσέ τα μια ώρα πριν ή μετά το γεύμα.
- Εξέτασε το ενδεχόμενο να προσθέσεις στη διατροφή σου ένα υποκατάστατο γεύματος, συμπλήρωμα ειδικής διατροφής το βράδυ για να αποφύγεις το ενδεχόμενο φουσκώματος κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Σημείωση: Αυτές είναι γενικές κατευθύνσεις διατροφής για άτομα που ζουν με ΧΑΠ. Οι ανάγκες κάθε ατόμου είναι διαφορετικές, οπότε ενημέρωσε το γιατρό ή το διαιτολόγο σου πριν κάνεις την όποια αλλαγή στη διατροφή σου.
“Η κατάλληλη μίξη θρεπτικών συστατικών από τη διατροφή μπορεί να μας βοηθήσει να αναπνέουμε ευκολότερα”
Κόστος θεραπείας ΧΑΠ
Το κόστος της αντιμετώπισης της ΧΑΠ εξαρτάται από τη μέθοδο που θα επιλεγεί και από το στάδιο της πάθησης. Δες ενδεικτικά τιμές επίσκεψης στον ειδικό γιατρό για έλεγχο και διάγνωση της ΧΑΠ.
Μέσο κόστος και εύρος τιμών
Μέσο κόστος επίσκεψης
Από
γιατρούς
Εύρος τιμών για όλες τις περιοχές
Ποιος είναι ο κατάλληλος γιατρός
Ο κατάλληλος γιατρός για την αντιμετώπιση της ΧΑΠ είναι ο πνευμονολόγος. Για να γίνει πλήρης διάγνωση ίσως χρειαστεί να γίνει και περαιτέρω εργαστηριακός έλεγχος σε διαγνωστικό κέντρο ή μικροβιολογικό ιατρείο.
Για να επιλέξεις τον κατάλληλο για εσένα γιατρό θα πρέπει να λάβεις υπόψιν την εμπειρία του στην αντιμετώπιση ανάλογων περιστατικών και να μπορείς να τον εμπιστευθείς και να νιώσεις ότι είσαι σε καλά χέρια. Πριν επιλέξεις μπορείς να διαβάσεις τις αξιολογήσεις άλλων ασθενών που τον επισκέφθηκαν και να δεις τι εντυπώσεις αποκόμισαν.
Αν νιώθεις ότι θέλεις να βελτιώσεις τον τρόπο ζωής σου και συγκεκριμένα τη διατροφή σου, μπορείς να απευθυνθείς συμπληρωματικά και σε έναν διαιτολόγο, ο οποίος θα φτιάξει ένα διατροφικό πρόγραμμα ειδικά σχεδιασμένο για εσένα και τις ανάγκες σου.
Ειδική προετοιμασία για την εξέταση
Πριν το προγραμματισμένο ραντεβού σου με το γιατρό, καλό είναι να έχεις παρατηρήσει κάποια πράγματα στα συμπτώματά σου, ώστε να μπορέσεις να του τα αναφέρεις. Και επειδή η διάρκεια μιας εξέτασης είναι περιορισμένη, κατάγραψε από πριν αυτά που θέλεις να τον ρωτήσεις ή αυτά για τα οποία θέλεις να τον ενημερώσεις.
Μερικά από αυτά που θα πρέπει να απαντήσεις στο γιατρό κατά την εξέταση είναι:
- Τι συμπτώματα παρουσιάζεις;
- Καπνίζεις;
- Σε τι χώρο εργάζεσαι;
- Τι επιδεινώνει και τι βελτιώνει τα συμπτώματα αυτά;
- Έχει κάποιος στην οικογένεια ΧΑΠ;
- Υποφέρεις από κάποιο άλλο νόσημα; (π.χ. από καρδιαγγειακά, υπέρταση, διαβήτη κ.ά)
- Λαμβάνεις κάποια πάγια φαρμακευτική αγωγή;
Συμβουλές ΧΑΠ: Πώς να προλάβεις τα συμπτώματα
Το καλό με τη ΧΑΠ είναι ότι υπάρχει σαφής αιτία πρόκλησης και ξεκάθαροι τρόποι πρόληψης. Η πλειοψηφία των διαγνωσμένων περιστατικών είναι απόρροια καπνίσματος, άρα ο καλύτερος τρόπος σταθεροποίησης και αντιμετώπισης του προβλήματος είναι η διακοπή του. Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να διακόψεις μόνος σου το κάπνισμα μπορείς να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό για να σε βοηθήσει.
Πάρε σωστές αναπνοές
Η σωστή αναπνοή είναι πολύ σημαντική για την υγεία των πνευμόνων. Ζήτησε από το γιατρό σου να σου δείξει τεχνικές σωστής αναπνοής, πώς να καθαρίζεις τις αναπνευστικές διόδους, τι να κάνεις όταν σε πιάνει δύσπνοια και πώς να ελέγξεις το βήχα σου.
Φάε υγιεινά
Η σωστή διατροφή θα σε βοηθήσει να παραμείνει δυνατός. Αν έχεις λιγότερα κιλά από όσα πρέπει, ο γιατρός θα σου συστήσει κάποια συμπληρώματα που θα σε βοηθήσουν να αυξήσεις το βάρος σου και την όρεξή σου. Αν έχεις παραπανίσια κιλά, η απώλεια βάρους με ειδική δίαιτα θα σε βοηθήσει να αναπνέεις καλύτερα, ειδικά κατά τις περιόδους των εξάρσεων.
Ασκήσου με συστηματικότητα
Μπορεί να φαντάζει δύσκολο να γυμνάζεσαι όταν έχεις πρόβλημα με την αναπνοή σου, ωστόσο αν το κάνεις σε τακτική βάση μπορείς να βελτιώσεις τη συνολική δύναμη του σώματός σου, την αντοχή σου και γενικότερα, την αναπνευστική σου λειτουργία. Πριν επιλέξεις το είδος της άσκησης που θα κάνεις, συζήτησε με το γιατρό σου ποια δραστηριότητα είναι κατάλληλη για εσένα.
Μην αμελείς την επίσκεψη στο γιατρό
Αν είσαι καπνιστής ή εκτίθεσαι σε παράγοντες κινδύνου ή αν έχεις ήδη αρχίσει να ταλαιπωρείσαι από συμπτώματα, καθιέρωσε μία φορά ετησίως να επισκέπτεσαι τον πνευμονολόγο σου για σπιρομέτρηση. Με αυτή την εξέταση μπορεί να διαπιστωθεί πώς λειτουργούν οι πνεύμονες, αν χρήζεις φαρμακευτικής αγωγής και σε ποιο στάδιο της νόσου βρίσκεσαι.
Bonus συμβουλή από το doctoranytime: Αν ο χώρος εργασίας σου είναι γεμάτος καπνό, σκόνες (π.χ. τεχνίτης, μαρμαράς), καμένα λάδια ή άλλες ερεθιστικές για τον πνεύμονα ουσίες, κάνε καθημερινή χρήση προστατευτικού εξοπλισμού. Αν είσαι τεχνίτης, για παράδειγμα, μπορείς να εφαρμόσεις ειδική μάσκα στο πρόσωπο.
Μύθοι και αλήθειες για τη ΧΑΠ
Αν έχεις ΧΑΠ δεν πρέπει να ασκείσαι.
Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Η άσκηση αποκατάστασης είναι μέρος της θεραπείας της νόσου. Ένας ασθενής πρέπει να γυμνάζεται τακτικά, ωστόσο θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικούς για να ακολουθήσει ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης, ώστε να βελτιώσει το σύμπτωμα της δύσπνοιας, αλλά και την αντοχή του.
Η ΧΑΠ και το άσθμα έχουν τα ίδια συμπτώματα.
Φαινομενικά η ΧΑΠ και το άσθμα έχουν όντως τα ίδια συμπτώματα που είναι η δύσπνοια, ο βήχας και η βλέννη. Ωστόσο, υπάρχει διαφορά ως προς την ένταση και τη συχνότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων. Το άσθμα τείνει να είναι εποχικό. Η ΧΑΠ παρουσιάζει μεγαλύτερες εξάρσεις σε περίοδο λοιμώξεων (παροξύνσεις).
Η παχυσαρκία δεν επιβαρύνει τη ΧΑΠ.
Τόσο η παχυσαρκία επιβαρύνει τη ΧΑΠ όσο και η ΧΑΠ επιβαρύνει την παχυσαρκία. Αυτό συμβαίνει επειδή λόγω του οξειδωτικού στρες το σώμα ενός παχύσαρκου ατόμου δε μπορεί να διαχειριστεί σωστά το οξυγόνο. Επιπλέον, παρουσιάζεται συσσώρευση λίπους και απώλεια μυϊκής μάζας.
Το κάπνισμα είναι η μοναδική αιτία της ΧΑΠ.
Το κάπνισμα είναι η βασικότερη και η συχνότερη αιτία της ΧΑΠ. Όχι, όμως η μοναδική. Μπορεί να συνυπάρχουν περισσότεροι του ενός παράγοντες κινδύνου. Άλλα αίτια που ευθύνονται για τη ΧΑΠ είναι τα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα, η χρήση πέλετ, οι μηχανές εσωτερικής καύσης –diesel, η επαγγελματική έκθεση σε ερεθιστικές ουσίες (κάρβουνα, καμένα λάδια, σκόνες). Και τέλος, γενετικές παθήσεις όπως η έλλειψη του ενζύμου α1 αντιθρυψίνη.
Συχνές ερωτήσεις σε γιατρούς για τη ΧΑΠ
Μπορώ να βελτιώσω τη ΧΑΠ επιλέγοντας υγιεινή διατροφή;
Η νόσος αυτή παρουσιάζει σταθερή πορεία εξέλιξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν διακόψεις το κάπνισμα θα μείνει σταθερή. Με τη σωστή διατροφή ενισχύεις το μηχανισμό του μεταβολικού συνδρόμου και ταυτόχρονα, να μη χαθεί μυϊκή μάζα. Έτσι, βοηθάς τους μύες να λειτουργούν πιο σωστά και ως εκ τούτου βελτιώνεις την αναπνοή σου. Με την υγιεινή διατροφή περιορίζεται επομένως και η δύσπνοια, που είναι σύμπτωμα της ΧΑΠ και όχι η ίδια η νόσος.
Είμαι μόλις 30 ετών. Μπορώ να εμφανίσω ΧΑΠ;
Ναι, είναι εφικτό να γίνει αν και δεν είναι πολύ συχνό. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η νόσος είναι απόρροια γενετικής προδιάθεσης, καθώς έχει συνδεθεί με την έλλειψη μιας πρωτεΐνης, της α1 αντιθρυψίνης. Το ένζυμο αυτό παράγεται στο συκώτι και λειτουργεί προστατευτικά, εμποδίζοντας την απελευθέρωση συγκεκριμένων ενζύμων που μπορούν να βλάψουν τους ιστούς πνεύμονα.
Επιπλέον, η ΧΑΠ μπορεί να εμφανιστεί και σε νέους ενήλικες αν έχουν ξεκινήσει να καπνίζουν από πολύ μικρή ηλικία, σε παιδιά που ζουν σε σπίτια με καπνιστές, με σόμπες, τζάκι όπου δεν αερίζεται καθόλου καλά ο χώρος.
Μπορεί ένας παθητικός καπνιστής να εμφανίσει ΧΑΠ;
Ναι, είναι εφικτό να συμβεί. Ωστόσο, όχι συχνά. Θα πρέπει να υφίσταται μεγάλη και καθημερινή έκθεση στους ερεθιστικούς παράγοντες όπως στον εργασιακό χώρο. Για παράδειγμα, επαγγέλματα όπως αυτό του τραγουδιστή, του εργαζόμενου σε μπαρ, όπου οι χώροι δεν αερίζονται επαρκώς και υπάρχει πολύ κόσμος που καπνίζει, αυξάνουν τις πιθανότητες νόσησης ενός παθητικού καπνιστή.
Έχεις απορία; Ρώτα τους ειδικούς μας
Ρώτησε ανώνυμα Ρώτησε δωρεάν
Θα σε ενημερώσουμε με email μόλις απαντήσει κάποιος ειδικός.
Παρουσιάστηκε άγνωστο σφάλμα, αλλά το διορθώνουμε. Παρακαλούμε προσπάθησε ξανά.
Υποβάλεις την ερώτησή σου ανώνυμα
Ελέγχουμε την ερώτηση σου και την στέλνουμε σε ειδικούς του doctoranytime
Ενημερώνεσαι για την ερώτησή σου
Αν καταχωρήσεις το email σου, θα σε ενημερώσουμε όταν ένας ειδικός απαντήσει στην ερώτησή σου
Βλέπεις τις απαντήσεις
Όταν η ερώτησή σου λάβει μια απάντηση, θα την δημοσιεύσουμε στις σχετικές ενότητες του doctoranytime