Ακμή
Αψεγάδιαστη και λαμπερή επιδερμίδα όπως σου αξίζει!
Ακμή: τα αίτια, οι παράγοντες κινδύνου και ο ρόλος των ορμονών
Είναι μια συχνή δερματική νόσος, απόρροια του εγκλωβισμού του σμήγματος και των νεκρών κυττάρων του δέρματος στους πόρους, σε συνδυασμό με τα βακτήρια που υπάρχουν στην επιδερμίδα. Η ακμή μπορεί να οφείλεται ή να επηρεάζεται και από άλλες ορμονικές διαταραχές.
Οι περιοχές εντόπισής της αφορούν τα πιο λιπαρά σημεία του δέρματος όπως το πρόσωπο, το στήθος, οι ώμοι και η πλάτη.
ΠΡΟΣΩΠΟ
ΣΤΗΘΟΣ
ΩΜΟΙ
ΠΛΑΤΗ
Η ακμή μπορεί να είναι ήπιας μορφής με την ύπαρξη μαύρων στιγμάτων (φαγεσώρων) και μικρών σπυριών που περιέχουν πύον ή πιο σοβαρής μορφής με την εμφάνιση φλεγμονωδών κύστεων στο δέρμα.
Παράγοντες που επιδεινώνουν την ακμή
![]()
Επίπεδα ορμονών που αλλάζουν με την έμμηνο ρύση
![]()
Προϊόντα hair styling που έρχονται σε επαφή με το δέρμα
![]()
Δερμοκαλλυντικά και προϊόντα make-up
![]()
Η ρύπανση
![]()
Ο τρόπος που χειρίζεται κάποιος τις πληγές και τα σπυράκια
Ο ρόλος των ορμονών στην ακμή
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, μέσα στις τόσες άλλες αλλαγές που εμφανίζονται στο ανθρώπινο σώμα, παρουσιάζονται οι φαγέσωρες (μαύρα ή λευκά στίγματα, ανάλογα με το αν είναι κλειστοί ή ανοιχτοί) και η σμηγματόρροια του τριχωτού της κεφαλής.
Οι αλλαγές αυτές είναι διαφορετικές στα αγόρια από τα κορίτσια και προκαλούνται από την αυξημένη έκκριση των γοναδικών και επινεφριδικών φυλετικών στεροειδών. Τα στεροειδή του φύλου είναι οι ορμόνες εκείνες που εκκρίνονται από τα επινεφρίδια και στα δύο φύλα, τις ωοθήκες στη γυναίκα και τους όρχεις στον άντρα.
Είναι οι ορμόνες που ενορχηστρώνουν τις αλλαγές στο σώμα και στον ψυχισμό κατά τη διάρκεια της μετάβασης από το παιδί στην γυναίκα και στον άντρα αντίστοιχα. Και στα δύο φύλα, οι ορμόνες αυτές είναι οι ίδιες. Αυτό που αλλάζει είναι οι ποσότητες στις οποίες αυτές εκκρίνονται και οι σχετικές μεταξύ τους αναλογίες.
Οι τύποι της ακμής
Η πρώιμη έναρξη της ακμής σχετίζεται με σοβαρή ακμή αργότερα στην εφηβεία. Ο πλέον βαρύτερος τύπος, η κεραυνοβόλος ακμή εμφανίζεται κυρίως στα αγόρια κατά την εφηβεία.
Η απλή ακμή είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος δερματοπάθειας στην εφηβεία και εμφανίζεται γύρω στα 12 έτη (μεταξύ 9 και 15) στα αγόρια και εξελίσσεται σε όλη την εφηβεία. Η απλή ακμή μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι της ενήβωσης στα κορίτσια, πριν από την εμφάνιση τριχοφυΐας στο εφήβαιο ή την ανάπτυξη του στήθους. Τα στίγματα εμφανίζονται στα αγόρια σε προχωρημένη εφηβεία και υπάρχουν σε όλους τους άρρενες εφήβους στο τελικό στάδιο ανάπτυξης.
Τα βαθύτερα αίτια της ακμής
Τα όρια μεταξύ απλής εφηβικής ακμής και το αν αυτή σχετίζεται με ορμονική διαταραχή είναι ασαφή, ειδικά στα κορίτσια, και πολλές φορές δυστυχώς διαφεύγει της διάγνωσης. Πολλές φορές η ακμή προκαλείται ή γίνεται πολύ πιο σοβαρή από (πολύ μικρές) διαταραχές των ορμονών του φύλου, με πιο συνηθισμένη την υπερανδρογοναιμία με ή χωρίς πολυκυστικές ωοθήκες.
Η υπερανδρογοναιμία (ακμή, τριχοφυΐα) στα κορίτσια μπορεί να είναι μέρος ή το αίτιο του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών, μπορεί να οφείλεται σε διέγερση των ωοθηκών από την υπερινσουλιναιμία (δηλαδή την αύξηση της ινσουλίνης στο αίμα λόγω κατανάλωσης τροφών με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη) όπως για παράδειγμα σε παχυσαρκία ή να έχει επινεφριδιακή αιτιολογία όπως στα σύνδρομα της συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων ή στην αυτόνομη έκκριση κορτιζόλης από τον οργανισμό.
Τα αυξημένα επίπεδα προλακτίνης στον οργανισμό μπορούν επίσης να προκαλέσουν ακμή. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, η εμφάνιση ακμής, και μάλιστα ταχέως εξελισσόμενης, με τριχοφυΐα σε άτομο που πριν δεν είχε, μπορεί να οφείλεται σε αρρενοποιητικό όγκο που είναι πολύ επείγουσα κατάσταση.
Τα σύνδρομα υπερανδρογοναιμίας και οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι πολύ συχνά στις μεσογειακές χώρες όπως η Ελλάδα και μπορεί να συνοδεύονται από διαταραχές στον καταμήνιο κύκλο της γυναίκας. Τα αυξημένα επίπεδα προλακτίνης έπονται κατά συχνότητα, ενώ πιο σπάνια είναι τα σύνδρομα συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων και η αυτόνομη έκκριση κορτιζόλης. Οι αρρενοποιητικοί όγκοι είναι πολύ σπάνιοι, αλλά λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης δεν πρέπει ποτέ να μας διαφεύγουν. Κάθε γυναίκα και άντρας (εκτός των εφήβων αγοριών) θα πρέπει να υποβάλλονται σε ενδελεχή έλεγχο αν εμφανίσουν ακμή σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής τους.
Η ορμονική αντιμετώπισή της
Η ακμή θεραπεύεται όταν εντοπίζεται το αίτιο και δίδεται η κατάλληλη γι’ αυτό αγωγή. Η προσέγγιση θα πρέπει πάντα να περιλαμβάνει και την πρόληψη όλων των καταστάσεων που σχετίζονται με τα σύνδρομα αυτά, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και τα λοιπά μεταβολικά νοσήματα, η υπογονιμότητα κ.ά. Ο ορμονικός έλεγχος στα σύνδρομα υπερανδρογοναιμίας πρέπει να πραγματοποιείται σε συγκεκριμένες ημέρες του κύκλου (ιδανικά 2η – 4η), με τις αιμοληψίες να γίνονται το πρωί (πριν από τις 9:00). Η διάγνωση των συνδρόμων επινεφριδιακής αιτιολογίας και η υπερέκκριση κορτιζόλης απαιτεί κατάλληλες δυναμικές δοκιμασίες. Η καλή συνεργασία μεταξύ του Ενδοκρινολόγου, του Δερματολόγου και του Γυναικολόγου επιφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα.
Η άποψή σου καταχωρήθηκε