Είναι πιθανό να πεθανει κανείς από φοβίες και άγχος;

Όχι. Το άγχος, οι φοβίες, οι κρίσεις πανικού και οποιαδήποτε άλλη διαταραχή άγχους δε μπορούν να προκαλέσουν ούτε το θάνατο ούτε καμία άλλη σωματική ασθένεια. Μπορούν όμως να μας αναστατώσουν πάρα πολύ, και τα συμπτώματά τους είναι πράγματι πολύ τρομακτικά. Είναι γεγονός ότι τη σημερινή εποχή υπάρχει η τάση να αποδίδουμε στο άγχος οτιδήποτε δε μπορεί να εξηγήσει η ιατρική επιστήμη. Αυτός είναι ένας μεγάλος μύθος και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να μας προκαλέσει ενοχές ότι κάτι δεν κάναμε σωστά στη ζωή μας. Όπως ένας διαβητικός δεν ευθύνεται για το διαβήτη του, έτσι κι ένας αγχώδης δεν ευθύνεται για το άγχος του. Στις επόμενες παραγράφου...ς θα προσπαθήσω να μοιραστώ μαζί σας λίγες γνώσεις σχετικά με το άγχος, τις κρίσεις πανικού, τις φοβίες και την αντιμετώπισή τους.

Τι είναι το άγχος;

Το άγχος είναι ένας φυσιολογικός μηχανισμός του οργανισμού απέναντι σε αντικειμενικά απειλητικές καταστάσεις. Μας βοηθάει να είμαστε σε εγρήγορση ώστε να αντιληφθούμε έγκαιρα έναν κίνδυνο και να τον αντιμετωπίσουμε όσο καλύτερα μπορούμε. Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές που αυτός ο μηχανισμός μπορεί να ενεργοποιείται με τρόπους που είναι δυσλειτουργικοί για τη ζωή μας. Αυτές οι εσφαλμένες ενεργοποιήσεις του άγχους μπορούν να πάρουν πολλές και διαφορετικές μορφές τις οποίες λέμε διαταραχές άγχους όπως οι φοβίες, οι κρίσεις πανικού, η μετατραυματική διαταραχή, οι επίμονες σκέψεις, η παρορμητικότητα, οι αποφυγές, η έντονη ανησυχία, οι κοινωνικές δυσκολίες.

Για παράδειγμα, έστω ότι βρίσκουμε ένα φίδι στην αποθήκη του σπιτιού μας. Μέσα από το μηχανισμό του άγχους, το σώμα μας εφοδιάζει με ό,τι χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον κίνδυνο είτε μέσω της φυγής, είτε μέσω του παγώματος, είτε μέσω της μάχης. Τα επινεφρίδια που βρίσκονται πάνω από τα νεφρά μας εκκρίνουν μια ουσία στο αίμα που λέγεται αδρεναλίνη και όταν συμβαίνει αυτό αισθανόμαστε ένα σφίξιμο στο στομάχι. Η αδρεναλίνη βοηθά τις κόρες των ματιών μας να διασταλλούν ώστε να βλέπουμε καλύτερα, και την καρδιά μας να χτυπήσει δυνατά. Αυτό θα βοηθήσει το μυικό μας σύστημα να αιματωθεί γρήγορα ώστε να είναι έτοιμο είτε για να τρέξουμε γρήγορα, είτε για να μείνουμε ακίνητοι και να μη μας εντοπίσει η απειλή, είτε για να μαχηθούμε με όλη μας τη δύναμη. Αυτή η αιμάτωση καταναλώνει πολύ οξυγόνο οπότε η αναπνοή μας θα γίνει πιο έντονη και γρήγορη. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας θα υπεροξυγονωθεί με αποτέλεσμα να αισθανθούμε ζάλη. Αυτός ο μηχανισμός θα καταναλώσει πολύ ενέργεια και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μας θα πέσουν. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να νιώθουμε εξαντλημένοι μετά από αυτήν την τόσο έντονη σωματική αντίδραση.

Καμιά φορά, το σώμα μας μπορεί να ξεκινήσει αυτόν τον μηχανισμό σε καταστάσεις που δεν είναι αντικειμενικά επικίνδυνες, όπως για παράδειγμα ένας χώρος με πολύ κόσμο, ένα ασανσέρ, ή μια δημόσια ομιλία. Για κάποιους δικούς μας έγκυρους λόγους αυτές οι καταστάσεις μπορεί σε κάποια φάση της ζωής μας να αρχίσουν να φαίνονται απειλητικές κι έτσι το σώμα μας θα θελήσει να μας προστατεύσει με το μόνο μηχανισμό που ξέρει. Επειδή όμως γνωρίζουμε ότι δεν είναι αντικειμενικά επικίνδυνες και στο παρελθόν μπορεί να τις αντιμετωπίζαμε με άνεση είναι πιθανό να μην καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό που μας συμβαίνει και να νομίζουμε ότι η σωματική αντίδραση της ταχυκαρδίας ή της ζάλης θα μας προκαλέσει κάτι κακό όπως μια καρδιακή προσβολή ή ένα εγκεφαλικό. Τι πιο λογικό από το να επιλέξουμε την αντίδραση της φυγής και να αποχωρίσουμε γρήγορα από αυτήν την κατάσταση. Νιώθωντας ότι χρειαζόμαστε λίγο αέρα θα πάμε σε έναν άλλο χώρο και θα ηρεμήσουμε. Η συνέπεια θα είναι να επιβεβαιωθεί το σώμα μας ότι πράγματι υπήρξε κίνδυνος και καλά έκανε που μας προστάτευσε με το μηχανισμό του. Αυτό που βιώσαμε είναι μια κρίση πανικού.

Τι είναι κρίση πανικού;

Η κρίση πανικού είναι μια ξαφνική στιγμή έντονου φόβου ή δυσφορίας που μπορεί να διαρκέσει από 5 έως και 20 λεπτά φθάνοντας την αποκορύφωσή της μέσα σε αυτό το διάστημα και μετά υποχωρεί. Κάποια βασικά συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν σε μια κρίση πανικού είναι τα εξής:
• Ταχυκαρδία
• Εφίδρωση
• Τρεμούλα
• Δύσπνοια
• Στηθάγχη
• Κόμπος στο λαιμό
• Αίσθημα πνιγμού
• Ζάλη, αίσθημα αστάθειας ή τάση για λιποθυμία
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
• Ναυτία
• Ξαφνικά αισθήματα ζέστης ή ρίγη
• Φόβος θανάτου (πχ¨θα πεθάνω¨)
• Φόβος απώλειας ελέγχου (πχ¨θα τρελαθώ¨)

Οι κρίσεις πανικού είναι ένα πολύ συχνό και συνηθισμένο φαινόμενο και μπορεί να συμβούν σε στιγμές που αισθανόμαστε αγχωμένοι ή και σε στιγμές που αισθανόμαστε ήρεμοι. Κάποιες είναι προβλέψιμες και εμφανίζονται έπειτα από ένα αντιληπτό ερέθισμα, ενώ άλλες κάνουν την εμφάνισή τους ξαφνικά και από το πουθενά. Είναι μια πολύ τρομακτική εμπειρία και πολλές φορές είναι πολύ λογικό να νομίσουμε ότι απειλούμαστε από κάποια πολύ σοβαρή σωματική πάθηση όπως μια καρδιακή προσβολή ή ένα εγκεφαλικό. Ωστόσο, οι κρίσεις πανικού δεν είναι επικίνδυνες. Η αλήθεια είναι ότι συμβαίνουν λόγω των φυσιολογικών αντιδράσεων που έχει αναπτύξει το σώμα μας για να αντιμετωπίσουμε κινδύνους.

Τι είναι οι φοβίες;

Οι φοβίες είναι μια διαταραχή άγχους η οποία χαρακτηρίζεται από έναν επίμονο, υπερβολικό, και μη ελεγχόμενο φόβο απέναντι σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα, κατάσταση, ή δραστηριότητα. Μια συνηθισμένη αντίδραση που μπορούν να μας προκαλέσουν είναι οι κρίσεις πανικού και οι αποφυγές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι κρίσεις πανικού είναι προβλέψιμες και καθώς γνωρίζουμε ότι προκαλούνται κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με το συγκεκριμένο ερέθισμα/κατάσταση τι πιο λογικό από το να αποφεύγουμε την επαφή μας με αυτό. Βραχυπρόθεσμα αυτή η επιλογή λειτουργεί διότι πέφτει το άγχος και νιώθουμε καλύτερα. Μακροπρόθεσμα, όμως, η συνέπεια είναι να επιβεβαιωθεί το σώμα μας ότι το συγκεκριμένο ερέθισμα είναι πράγματι επικίνδυνο επομένως καλά έκανε που σήμανε συναγερμό.

Τα ακόλουθα σενάρια είναι πολύ συνηθισμένα:

• Να αναπτυχθεί μια φοβία η οποία να προκαλεί κρίσεις πανικού
• Να αναπτυχθεί μια φοβία η οποία να μην προκαλεί κρίσεις πανικού
• Να προκληθεί μια κρίση πανικού από την οποία να αναπτυχθεί μια φοβία
• Να προκληθεί μια κρίση πανικού από την οποία να μην αναπτυχθεί μια φοβία

Πως αντιμετωπίζονται;

Συνήθως, η αντιμετώπιση κάθε διαταραχής άγχους περιλαμβάνει την εκπαίδευση σε νέους και εξατομικευμένους τρόπους αντιμετώπισης των σκέψεων και των καταστάσεων που μας προκαλούν άγχος. Μαθαίνοντας πως σκεπτόμαστε, πως νιώθουμε, και πως πράττουμε όταν αγχωνόμαστε μπορούμε να μειώσουμε την έντασή τους ακόμη περισσότερο και να μάθει το σώμα μας ότι τελικά δεν απειλούμαστε οπότε δε χρειάζεται να ξεκινήσει το μηχανισμό φυγής/μάχης. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης μιας φοβίας είναι η σταδιακή έκθεση στο ερέθισμα ή την κατάσταση που μας φοβίζει. Είναι πολύ φυσιολογικό να νιώθουμε την ανάγκη να αποφύγουμε την επαφή μας με αυτό το ερέθισμα. Κάθε φορά όμως που το αποφεύγουμε, επιβεβαιώνουμε στο σώμα σας ότι καλά έκανε που ενεργοποίησε το μηχανισμό άγχους και μας προστάτευσε. Αντίθετα, κάθε φορά που παραμένουμε εκτεθειμένοι σε αυτό για περισσότερο από 20 λεπτά, ενημερώνουμε το σώμα μας ότι δεν κινδυνεύουμε άρα δε χρειάζεται να ενεργοποιεί το συγκεκριμένο μηχανισμό. Μπορεί να μην είναι όσο εύκολο ακούγεται, αλλά δεν είναι αδύνατο. Όσο περισσότερο εξασκούμαστε σε αυτό που μας δυσκολεύει, τόσο μεγαλύτερη θα γίνεται και η αντοχή μας σε κάθε εξάσκηση. Είμαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνιση. Ελπίζω να βοήθησα! Read more

Η χρόνια ένταση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακά προβλήματα, υψηλή πίεση και αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού. Γενικότερα, οι φυσιολογικές αντιδράσεις του σώματος σε κρίσεις πανικού ή υπερβολικό στρες απλώς μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων.

όχι, μην ανησυχείτε, απλώς η καθημερινότητα γίνεται δυσλειτουργική και φθίνει η ποιότητα της σωματικής και ψυχικής σας υγείας.

Αναμφίβολα, οι φοβίες και το άγχος μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία ενός ατόμου. Κατανοώντας ότι οι φόβοι και το άγχος δεν είναι απλώς ψυχολογικές καταστάσεις, αλλά μπορούν να οδηγήσουν σε επικίνδυνες συνθήκες είναι σημαντικό να απευθυνόμαστε σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να αποτραπούν σοβαρότερα προβλήματα υγείας.

Γειά σας,
Το άγχος και οι φοβίες από μόνα τους δεν είναι δυνατόν να προκαλέσουν θάνατο, αλλά μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.