Μπορεί να προκληθεί ψυχολογικό τραύμα στο παιδί από λεκτική επιθετικότητα;

Γεια σας! Η φροντίδα ενός νηπίου κι ενός μωρού δεν είναι εύκολη και είναι λογικό να συναντάτε δυσκολίες. Όταν έρχεται ένα νέο μέλος στην οικογένεια, είναι φυσιολογικό να αλλάζουν οι ισορροπίες και συχνά μπορεί να παρατηρήσουμε στο μεγαλύτερο παιδί μια παλινδρόμηση σε συμπεριφορές μικρότερης ηλικίας. Χρειάζεται κάποιος χρόνος προσαρμογής για όλη την οικογένεια. Κανένας γονιός δεν είναι τέλειος, τα λάθη είναι ανθρώπινα και φυσικά μπορούν να διορθωθούν. Η συμβουλευτική γονέων θα μπορούσε να σας φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη. Προσπαθήστε να δείτε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τις συμπεριφορές του παιδιού σας (ποια συναισθήματα και ανάγκες προσπαθεί να... σας επικοινωνήσει) και τι είναι αυτό που σας δυσκολεύει; Μη διστάσετε να αναζητήσετε υποστήριξη από το περιβάλλον σας όποτε το χρειάζεστε. Read more

Σε ευχαριστώ που μοιράζεσαι τόσο ανοιχτά την εμπειρία σου. Η γονεϊκότητα, ειδικά όταν υπάρχουν δύο μικρά παιδιά και η καθημερινότητα είναι απαιτητική, μπορεί να γίνει πραγματικά εξαντλητική – σωματικά, ψυχικά, συναισθηματικά. Το γεγονός ότι προβληματίζεσαι, παρατηρείς τη συμπεριφορά σου, ζητάς συγγνώμη και αναρωτιέσαι για τη σχέση σας, δείχνει πόσο βαθιά σε νοιάζει το παιδί σου και πόσο θέλεις να σταθείς δίπλα του με φροντίδα.
Αυτό που συμβαίνει δεν είναι μόνο «δυσκολία του παιδιού» ή «δυσκολία του γονιού», αλλά κάτι που εκφράζεται μέσα στη μεταξύ σας σχέση, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο — π.χ. η κόπωση, η απώλεια ρουτίνας..., η συνεχής επαφή χωρίς διαλείμματα, οι νέες ισορροπίες με το μωρό στο σπίτι. Όλα αυτά επηρεάζουν τη δυναμική και βγάζουν στην επιφάνεια συμπεριφορές που μοιάζουν "πίσω βήματα", αλλά μπορεί να είναι απλώς σήματα ανασφάλειας, ζήλειας ή ανάγκης για επανασύνδεση.
Το ότι ο γιος σου ζητάει συνεχώς συγγνώμη ή λέει «κατά λάθος», ίσως δείχνει ότι προσπαθεί να καταλάβει πώς να σταθεί μέσα σε αυτό το νέο οικογενειακό σκηνικό – και να κρατήσει τη σχέση μαζί σου "καλή". Δεν είναι σημάδι αδιαφορίας ή «αταξίας», αλλά ανάγκη για σύνδεση και επιβεβαίωση ότι εξακολουθεί να έχει μια θέση κοντά σου.
Όσο για τα λόγια που σου «ξεφεύγουν», δεν σε ορίζουν – αλλά σε βοηθούν να δεις πότε νιώθεις πως δεν αντέχεις άλλο. Είναι ανθρώπινο να φτάνει κανείς στα όριά του, ιδιαίτερα όταν φροντίζει δύο μικρά παιδιά χωρίς ανάσα. Το ότι έχεις τύψεις και ζητάς συγγνώμη είναι σημαντικό, αλλά ακόμα πιο θεραπευτικό είναι το "μετά": οι στιγμές που ξαναχτίζετε μαζί την επαφή σας, με λόγια, αγκαλιές, παιχνίδι, ή ακόμα και με μια απλή φράση του τύπου "Καμιά φορά όταν κουράζομαι, μιλάω άσχημα. Δεν φταις εσύ. Εσύ είσαι το παιδάκι μου και σε αγαπώ".
Δεν είναι η μία ή οι δύο δύσκολες στιγμές που καθορίζουν αν θα δημιουργηθεί τραύμα — είναι η συνολική εμπειρία ασφάλειας που χτίζεται μέρα με τη μέρα, ακόμα και με λάθη. Τα παιδιά έχουν ανθεκτικότητα, φτάνει να βλέπουν ότι ο γονιός παραμένει κοντά τους, διαθέσιμος και πρόθυμος να επανορθώσει.
Μια πρακτική συμβουλή: Αν μπορείς, φρόντισε να έχεις μικρά «διαλείμματα αποσυμπίεσης» μέσα στη μέρα – έστω και 5 λεπτά μόνη σου, ή με κάποια μικρή βοήθεια από περιβάλλον/σύντροφο, ώστε να μη φτάνεις στα άκρα. Και αν νιώσεις ότι χρειάζεσαι στήριξη παραπάνω, δεν είναι ένδειξη αποτυχίας – είναι ένδειξη αγάπης για σένα και τα παιδιά σου.
Η σχέση σου με το παιδί μπορεί όχι απλώς να διορθωθεί, αλλά να γίνει βαθύτερη και πιο δυνατή, όταν υπάρχει αλήθεια, φροντίδα και διάθεση για σύνδεση. Και αυτά τα έχεις ήδη δείξει. Read more

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (4–6 ετών) βρίσκονται σε μία πολύ ευαίσθητη φάση της ανάπτυξης της ταυτότητάς τους. Σε αυτό το στάδιο, οι λέξεις που ακούν από τον γονιό τους λειτουργούν σαν καθρέφτης του ποιοι είναι. Δεν έχουν ακόμη τη γνωστική ικανότητα να σκέφτονται “Η μαμά ήταν κουρασμένη και εκνευρισμένη, δεν το εννοούσε”, αλλά μάλλον σκέφτονται:

«Είμαι κακό παιδί»
«Είμαι βρωμιάρης, τεμπέλης»
«Η μαμά δεν με θέλει, τη στενοχωρώ»

Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που ξεφεύγουμε του δημιουργούμε τραύμα. Το τραύμα δημιουργείται όταν:
• Η προσβολή ή η απόρριψη είναι επαναλαμβανόμενη
... • Δεν υπάρχει αναγνώριση και αποκατάσταση μετά
• Το παιδί ζει σε ατμόσφαιρα φόβου και αστάθειας
• Δεν υπάρχουν αρκετές στιγμές σύνδεσης, ζεστασιάς, αποδοχής που να εξισορροπούν τις δύσκολες

Τι του δείχνουν οι λέξεις όπως «βρωμιάρης», «τεμπέλης»;
• Ότι ο ίδιος είναι το πρόβλημα, όχι η πράξη του.
• Ότι η αξία του εξαρτάται από τη συμπεριφορά του.
• Ότι η αγάπη σας μπορεί να χάνεται αν κάνει λάθος.

Αλλά ταυτόχρονα, όταν ακούει τη συγγνώμη σας, όταν βλέπει τα δάκρυα και τις αγκαλιές, καταλαβαίνει ότι είστε άνθρωπος και προσπαθείτε. Και αυτό είναι βαθιά θεραπευτικό. Είναι σαν να λέτε:

«Η μαμά πληγώνει μερικές φορές, αλλά έχει το θάρρος να το βλέπει και να το αλλάζει. Η μαμά με αγαπάει ακόμη κι όταν θυμώνει. Δεν φταίω εγώ για τον θυμό της».
Μπορεί να διορθωθεί;

Ναι. Με ειλικρίνεια, σταθερότητα, τρυφερότητα και συνέπεια, η σχέση σας όχι μόνο μπορεί να επουλωθεί, αλλά να δυναμώσει.

Η επανόρθωση είναι ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια της σχέσης. Και γίνεται με:
1. Λόγια μετάνοιας χωρίς να ζητάτε από το παιδί να σας παρηγορήσει:
«Σου μίλησα πολύ άσχημα. Δεν έφταιγες εσύ. Το λάθος ήταν δικό μου.»
2. Προσπάθεια να ενισχύσετε την εικόνα του για τον εαυτό του:
«Είσαι τόσο έξυπνος και γενναίος. Μου αρέσει να είμαι κοντά σου.»
3. Δημιουργία ασφαλών στιγμών επανασύνδεσης, π.χ. να λέτε κάθε βράδυ:
«Αν σήμερα ένιωσες ότι σε στενοχώρησα, θέλω να το θυμάσαι: η μαμά σε αγαπάει πιο πολύ απ’ όλα και μαθαίνει κάθε μέρα να γίνεται πιο καλή μαμά.»
4. Να μιλάτε για τα συναισθήματα του παιδιού:
«Μήπως σήμερα τρόμαξες όταν φώναξα; Ήταν λάθος μου. Θέλω να σε ακούω και να σου μιλάω με αγάπη.»

Πώς θα φροντίσετε κι εσάς:

Το να έχετε ένα μωρό και ένα πεντάχρονο χωρίς σχολείο είναι απίστευτα δύσκολο και εξουθενωτικό. Δεν υπάρχει γονιός που να μη χάνει την ψυχραιμία του.

Σκεφτείτε αν μπορείτε:
• Να βρείτε λίγο χρόνο για σας, ακόμη κι αν είναι 10 λεπτά μόνη στο δωμάτιο με ήσυχη μουσική.
• Να φροντίσετε τη σωματική κόπωση (ύπνος, φαγητό).
• Να ζητήσετε υποστήριξη από κοντινά πρόσωπα ή από ψυχολόγο.

Συμπέρασμα

Η απάντηση είναι: όχι, δεν έχετε καταδικάσει τη σχέση με το παιδί σας. Δεν είναι αργά. Το παιδί σας δεν έχει ανάγκη μια τέλεια μαμά, αλλά μια αληθινή μαμά που επιστρέφει κάθε φορά με αγάπη.

Η επανόρθωση, η σταθερότητα και η φροντίδα χτίζουν ξανά την εμπιστοσύνη. Read more

Το γεγονός ότι προβληματίζεστε, ζητάτε συγγνώμη και αναζητάτε τρόπους να διορθώσετε τη σχέση σας με το παιδί, δείχνει πως είστε μια μητέρα που νοιάζεται βαθιά και δεν αδιαφορεί για το αποτύπωμα των πράξεών της.Αυτό που περιγράφετε – η εξάντληση, το ξέσπασμα, οι τύψεις – είναι πολύ συχνό όταν μια μητέρα φροντίζει δύο μικρά παιδιά χωρίς ανάσα. Το 5χρονο παιδί, από τη μεριά του, πιθανόν ζητά προσοχή με τρόπο "αρνητικό" γιατί νιώθει ότι η μαμά τώρα χρειάζεται να μοιραστεί με το μωρό. Όταν τα παιδιά νιώθουν εκτοπισμένα, συχνά δοκιμάζουν τα όριά μας για να νιώσουν ότι ακόμα τα βλέπουμε.Τα παιδιά δεν τραυματίζονται από ένα ή δύο επεισόδια,... αλλά από συστηματική απόρριψη, προσβολή ή έλλειψη επανόρθωσης.Το γεγονός ότι του ζητάτε συγγνώμη, του δείχνετε αγάπη και προβληματίζεστε, είναι προστατευτικοί παράγοντες. Μπορείτε να το διορθώσετε, αρκεί να ενισχύσετε τη συναισθηματική του ασφάλεια και να αποφύγετε τη συχνότητα και την ένταση τέτοιων περιστατικών. Read more